Etxea(e)ko Euskararen

Iragan azaroaren 9an abiatu genuen Euskararen Etxeko Lantoki Kooperatiboanedo coworking gunean  jarduteko deialdia. Deialdia dagoeneko ebatzi da, eta hauexek dira gurean arituko diren sei eragileak: Tokikom, Euskaltzaleen Topagunea, Emun, 111 Akademia, Loraldia Kultur Elkartea eta Euskal Kulturgileen Kidegoa (EKKI).

Horiei Azkue Fundazioa gehitu behar zaie, zeinak Euskararen Etxea kudeatzen duen.

Eragileok sinatutako hitzarmenaren arabera, bi urtez egongo dira lanean Euskararen Etxean, 2022. urtetik 2023 urtera bitarte.  Halaber, deialdi publiko berri bat abiatuko da 2023. urtearen azaroan, 2024-2026 aldirako.

Bestalde, Lantoki Kooperatiboan arituko diren eragileok urtero jarduera ireki bat antolatu beharko dute Euskararen Etxean.

Lantoki kooperatiboaren helburu nagusiak:

• Euskararen Etxeak desberdinen arteko elkarlana sustatu gura du lantoki kooperatiboaren bidez; era berean, euskarazko jardunari babesa eman nahi dio.
• Euskararen Etxeak euskararen sustapen eta hedapenean eragitea du helburu. Hori dela eta, lantoki kooperatiboan lan egiteko aukera izango dute euskara helburu edo misio duten entitate, elkarte edota norbanakoek.
• Doako erabilera eskaintzea.

Euskararen Etxeak egun martxan dituen bi zerbitzuen , Euskal Alien Nazioa ihes-gela eta Hostopostoak familia programa, ordutegiak handituko ditu Gabonetako oporraldiari begira.

Hala, Euskal Alien Nazioa ihes-gela irekita egongo da abenduaren 20tik urtarrilaren 8ra bitarte; bi saio egingo dira arratsaldero, 16:15ean eta 187:45ean. Erreserbak egiteko, sartu hemen.

Bestalde, haur eta gurasoei zuzendutako Hostopostoak jarduera abenduaren 27tik urtarrilaren 8ra egin ahalko da; hiru saio egingo dira goizero, 11:00etan, 12:00etan eta 13:00etan. Kasu honetan, erreserbak telefonoz egin beharko dira: 944 028 081. OHARRA: Aisialdi taldeek ere aukera izango dute jarduera honetan parte hatzeko.

Euskal Alien Nazioa: “Euskal Alien Nazioa” ihes-gelan euskarari lotutako zientzia fikziozko misterioa askatu beharko duzue aretotik atera ahal izateko. Erronkari heltzeko prest?

Hostopostoak: Euskararen Interpretazio Zentrora 4 eta 10 urte bitarteko umeekin etortzeko proposamen dibertigarri bezain hezigarria da “Hostopostoak”. Ekimenaren helburua euskaraz eta familian jolastea da. Horretarako, mahai-jolas erraldoi batez baliatuko gara. Gauza berriak ikasi, jende berria ezagutu eta euskarara gehiago gerturatzeko aukera bikaina da hau.

Soziolinguistikako Klusterrak Bat aldizkariaren 120. zenbakia argitaratu du, zeina Gazteak eta euskara gaiaren inguruan ardazten den. “gazteen hizkuntza erabilera, gaitasunak eta bizipenak jorratu dituzte zenbait adituk, ikuspegi desberdinetatik. Neurri batean 2020ko Euskal Soziolinguistika Jardunaldian landu ziren gaiak jaso dira aldizkarian”.

Estibaliz Amorrortu Gomezek eta Jone M Hernández Garcíak idatzi duten hitzaurrearen arabera, Gazteak eta euskara monografikoaren xedea ondoko galderei erantzutea da, ekintza eta ikerketa uztartuz: “Gazteek euren egunerokoan euskara erabiltzen dute? Nolako hizkuntza-praktikak dituzte? Zergatik dituzte hain praktika, esperientzia, bizipen ezberdinak batzuek eta besteek? Euskara erabiltzeko zailtasunak dituztenek zein oztopo dute lagunartean, egoera ez-formaletan, euskaraz erraztasunez hitz egiteko? Zer egin dezakegu hezkuntzako profesionalek, aisialdikoek eta ikerlariok nahi dutenei euskararen aldeko mudantza-prozesuetan laguntzeko, mudantza arrakastatsuak bideratu daitezen aukerak eskaintzeko?”.

Ondoko artikulu eta autoreek osatzen dute monografikoaren aurkibidea:

• Ekintza-ikerketa partehartzailea euskararen hiztun aktibo bihurtzeko babesgune eta zubi-espazio (Estibaliz Amorrortu Gomez, Jone Goirigolzarri Garaizar, Ane Ortega Etcheverry)

• Gazteak euskararen eszenatokian: erabileraren auzia (Olatz Altuna Zumeta, Jone Miren Hernández García)

• Babesguneak: euskal hiztun gazteak aktibatzeko aukera (Jone M. Hernández García, Maialen Iñarra Arregi, Jaime Altuna Ramírez)

• Taldean jardun, taldean hiztun (Jaime Altuna Ramírez, Jone Miren Hernández García)

• Euskarabentura eta gazteen hizkuntza erabilera (Ainhoa Pardina Arenaza)

• PULUNPA! Emozioetatik euskaraz (Odei Guirado Irasuegi)

• Ikasleen motibazioa handitzea, euskararekiko atxikimendua hobetzeko bidea (Yolanda Olasagarre Mendinueta, Rosa Ramos Alfaro)

• Hizkuntzaz besteko irakasgaietan euskararen ahozko erabilera indartzen (Inés García-Askoaga, Olatz Bengoetxea Manterola, Josune Zabala Alberdi).

Informazio gehiago, hemen.

Euskararen Etxeko Hi(ZKI)bridoak egitarauaren azken ekitaldia Anariren Habiak diskoaren inguruan ardaztuko da. Izan ere, abenduaren  17an, disko horren 11 kantuetan oinarritutako arte erakusketa kolektiboa inauguratuko da Euskararen Etxean, eta Anarik Habiak diskoa gogoratuko du elkarrizketa-musikatu formatuan.

Bada, ekitaldi horretarako gonbidapenak abenduaren 7tik aurrera eskatu ahalko dira, telefono honetara deituta, 94 402 80 81.

Ekitaldia Euskararen Etxean egingo da, baina eguraldi ona eginez gero, Euskararen Etxearen aurrean dagoen plazatxoan egingo da, horrek ekarriko lukeen edukieraren handitzearekin batera. Halere, kanpoan egingo balitz, gure ohiko kanaletatik iragarriko genuke, ekitaldiaren bezperan, abenduaren 16an.

Habiak diskoaren  gaineko arte-erakusketa zabalik egongo da abenduaren 31ra arte. Erakustetan 11 artistaren lanak ikusi ahalko dira: Izibene Oñedarra, Idoia Beratarbide, Uxue Pascual, Zaloa Ipiña, Nagore Legarreta, Marrabila, Okene Abrego, Ramon Zabalegi, Maite Arbonies, Txakur Gorria eta Alaia Gaztelumendi.

Ekitaldia Booktegi plataformarekin lankidetzan ondu da.

EHAZE-Antzerkizale elkarteak dozena erdi nobedade izango ditu Durangoko Azokako standean: Ganbila bildumako hiru, EHAZE-liburuak saileko bi, eta Eztena-Liburuak bildumako bat. “Horiez gain, 2021ean Ganbila sailean publikatutako beste hiru titulu ere mahaian izango dira”.

Hauexek dira sei liburu berri horiek: 39 Lore (Amancay Gaztañaga), 99 pauso ganorabakoen aldamenean (Peru Calabaza Saban), Porno vs Afrodita (Patricia Urrutia), Alamedako dantzaldia (Eider Perez), 25 Gau eta bat gehiago (Ane Zabala eta Galder Perez) eta Miss Karaoke (Oier Guillan).

Hauexek dira Ganbila sailean 2021ean argitaratutako beste hiru testuak: Jon Gerediagaren Dama, Gaizka Sarasolaren Zerrakuretan eta Agus Perezen Aititaren betaurrekoak. Hiru lan horiei buruzko informazio gehiago, hemen.

Kirmen Uribe idazle ondarrutarrak Izurdeen aurreko bizitza izenburuko eleberria aurkeztuko du aurkeztuko du Donostiako Konstituzio plazan kokatutako Mandasko Dukearen aretoan, 12:00etan. Aita Barandiaranen kondaira batean oinarrituta, 80ko hamarkadako Bilbon dago girotuta. Uriberen arabera, “bere nobelarik onena” ei da.

Susa argitaletxeak liburuaren sinopsia zabaldu du: “Euskal kondaira zahar baten arabera, izurdeak, garai batean, pertsonak izan ziren. Izurde bilakatu ziren laminen maitale izatearren. Eta behin gorputzez aldatuta, ezin berriz lehengora itzuli. Migranteari ere gertatzen zaio halakorik herrialdez aldatzen denean. Mudatzen zaio bizitza eta ezinbestean baita atzean utzitakoarekiko lotura ere.

Uri, Nora eta bien seme-alabak New Yorkera lekualdatuko dira liburu honetan. Rosika Schwimmer sufragista eta bakezalearen bizitzan oinarritutako nobela bat idatzi nahian ari da Uri: nola hazi zen zaldi eta kontzertu artean, nola lotu zen emakumeen askapen mugimendura, nola antolatu zuen Gerra Handiari aurre egin nahi zion bake-ontzia. Haren urratsak ikertu bitartean, ordea, bereak ere aterako zaizkio bidera, haurtzaroko bizipenak, faro bat arrosaz margotu zutenekoa, izebarekin konpartitutakoak. Familia ezari-ezarian hirian etxe egiten doan bitartean”.

Bizkaiko Foru Aldundiak Ondarea, berbetan ekimena jarri du martxan Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzeko. Euskararen Etxeak antolatuta eta BizkaiKOA Bizkaiko foru Museoen sarearen laguntzarekin jarri da abian ekimena.

Ekimen horren bidez, batetik, museoen ondarea euskaraz berbetan jarri nahi izan da, museoek euskaraz jarduten dutela agerian jartzeko helburuarekin; eta, bestetik, museoen ondarea haien berbetan islatu nahi izan da, euskara euskarri fisikoetara ekarriz.

Ekimena Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatzen dituen zortzi tokitan egingo da: Euskararen Etxea, Bakioko Txakolingunea, Balmasedako La Encartada Fabrika-Museoa, Bermeoko Arrantzaleen Museoa, Bilboko Arkeologi Museoa, Gernikako Euskal Herria, Kortezubiko Santimamiñe eta Muskizko El Pobaleko Burdinola Museoa.

Euskaren Nazioarteko Egunaren harira, Bizkaiko Foru Aldundiak Euskararen Etxearen eta BizkaiKOA Bizkaiko foru Museoen sarearen bidez Ondarea, berbetan ekimena ondu du, museoetan euskararen presentzia nabarmentzeko.

Museoen ondarea haien berbetan erakusteko asmoz, zentroetako ondarearen araberako euskarazko alfabeto propioak egin dira, bisitariek museoetako euskararen berri izan dezaten. Horrela, euskara, euskarri fisikoetara eraman da bisitariek eskuragarri izan dezaten: 

• Abezedarioak museoek biltzen dituzten obren edo ondarearen berbekin ondu dira, eta totem ikusgarri batzuetan izango dira erakusgai abenduaren 3tik aurrera.

• Horrekin batera, bisitariek berba horiekin osatutako hiztegi txiki bat eskuratu ahalko dute, gaztelaniazko, ingelesezko eta frantsesezko ordainekin.

• Hartara, bisitariek gure hizkuntzaren berri izango dute, eta, era berean, horren zatitxo bat etxera eraman ahal izango dute.

Hauek dira museok ondu dituzten alfabetoak:

Bakioko Txakolingunea: 

Ardo, Baserri, Dolare, Eguzki, Filoxera Garraztasun, Hondarrabi, Inausketa, Jatorrizko deitura, Kupel, Lurrak, Mahats, Nortasun, Ontze, Pitxer, goRri, Sustrai, Txakolin, Upategi, Xurgatu eta Zapore

Balmasedako La Encartada Fabrika-Museoa: 

Artile, Buztan, Dinamo, Ehungailu, Fabrika, Galtzerdiak, Hari, Irute, Jantzitegi, Karda, Lehortegi, Mataza, Neurgailu, Oihal, Poleak, eRremailadora, Selfaktina, Txarrantxa Uhal, Xaboitu, Zulagailu

Bermeoko Arrantzaleen Museoa

Arrain, Bits, Dorretxe, Estropada, koFradia, sareGile, Hegaluze, Itsaso, Jai, Kostalde, Legatz, Murtzila, Neskatila, Ontzi, Portu, patRoi, Sare, Txikota, Ur, tXo, otZara

Bilboko Arkeologi Museoa

Aurpegibiko, Bihi, Dolare, Errekuntza-hobi, Falka, Gerriko-plaka, Hilobi-harri, Indusketa arkeologiko, Jaurtigai, Koprolito, Laginketa, Moustier aldi, Nekropoli, Opaiztu, Puntzoi, eRrausketa, Suharri, Testuinguru-arkeologia, Ukitu, Xafla mehe, Zulakaitz

Euskararen Interpretazio Zentroa (Euskararen Etxea)

Azoka, euskara Batua, D eredua, Euskalduna, Fonemak, euskalGintza, Hitanoa, Itzultzaile neuronala, Jarrera, Korrika, sozioLingusitika, Mintzapraktika, Normalkuntza, Ofizialtasuna, Poto, BeRria, Seaska, Txiokatu, Unibertsala, Xuxurlaria, Zonaldeko euskara

Gernikako Euskal Herria

Armarri, Baserri, Dantza, Erritu, Foru, Goru, Hegoalde, Iraultza, Jauregi, Kaiku, Lurralde, Mapa, Nortasun, Ohitura, Pandero, eRromeria, Sagardo, Trikitixa, tXapel, Zesta-punta

Kortezubiko Santimamiñe

Aztarnategi, Bultzagailu, Datazio, Etxola-hondo, Flotazio, Grabatu, Harri-pintza, Igitai-hortz, Jariatze, Karrakailu, Labar-arte, Maskortegi, Neolito, Orein-adar punta, Perkusio-erraboil, aRrankazi, Sareta, Trikuharri, Urruntzaile, tXartatzaile, Zutabe estratigrafiko

Musizko El Pobaleko Burdinola museoa 

Agoa, Burdin, Dinbi-danba, Egur ikatz, Forjatu, Gurpil, Hauspo, Ingude, Jauntxo, Kurrikak, Labe, Mailu, Naza, topiÑa, Olagizon, Pago, eRrementari, Su, Totxo, Ur, Xafla, Zepa

Bestelako jarduerak, museoetan

Halaber, museoek euskaraz jarduten dutela nabarmendu nahi izan da Ondarea Berbetan ekimenarekin. Hori dela eta, museoek hainbat jarduera berezi antolatu dituzte Euskararen Nazioarteko Egunaren harira egindako ekimen honen baitan:

• Bilboko Arkeologi Museoak, Kortezubiko Santimamiñek, Bermeoko Arrantzaleen Museoak, Balmasedako La Encartada Fabrika-Museoak eta Euskararen Interpretazio Zentroak abezedarioetarako aukeratutako berbetan oinarritutako bisita bereziak egingo dituzte.

Arrantzaleen museoan, esaterako, hegaluzearen inguruko bisita egingo dute, alfabetoan jasotako berbei jarraituz, Atunaren bisita. Arkeologi museoan era berean, Bisita gidatua biltegietara egingo dute totemean eta hiztegian bildutako berbekin; goizez, halaber, euskaltegientzako bisita bereziak eskainiko dituzte. Azkenik, Euskararen Etxeak Hostopostoak haur eta familientzako programa ere izango du egitarauan.

Euskararen Nazioarteko Egunaren harira, Bizkaiko Foru Aldundiko gainontzeko museoek ondu dituzten jarduerak hauexek dira:

• Gernikako Euskal Herria Museoa: Itsasoa bakarra da: Indalexio eta Santiago. Doro Zobaran ipuin kontalariak helduentzako saio berezi bat eskainiko du, kantu eta narrazioen bidez. Ernest Hemingway idazle estatubatuarraren hainbat lanetan oinarritutako ibilbidea izango da, besteak beste, Agurea eta itsasoa edo Lehoi zintzoa lanetan oinarritua; parte-hartzaileek euskal kostaldeko lilurak bizitzeko aukera izango dute.

• El Pobaleko Burdinola Museoa: Ideas y Creaciones erakundeko Juan Miguel Cortés artistak Diorama bat egingo du Playmobil figurekin, Olentzeroren unibertsoa. Diorama hori burdinolaren tailerrean erakutsiko da. Hori baliatuta, doako bisita batzuk eskainiko dituzte euskaraz. Diorama hori sortzeko prozesua nolakoa izan den ezagutuko dute bisitariek.

• Bakioko Txakolingunea: Euskaraz kantari. Museoan euskaraz abestutako abestiak dituztela baliatuta, “aititek abesten dituen bi abesti eta txakolin-dantzarena”, bisitariei kantuon hitzak emango dizkiete, bertan abesteko edota etxera eramateko.

Ekintzetan parte hartzeko aldez aurretik izena eman beharko da www.euskararenetxea.eus webgunearen bidez edota www.bizkaikoa.eus webaren bitartez.

Ostegunean, azaroak 25, Eider Rodriguez idazleak Eraikuntzarako materiala izeneko liburua aurkeztuko du Donostiako Konstituzio plazan kokatutako Mandasko Dukearen aretoan, 12:00etan. Oreretan jaiotako aurtorearen lehen eleberria da, orain arte, nagusiki, ipuinak idatzi baititu.

Nobelaren protagonista eraikuntza sektorean diharduen gizona da. Hala, bere alabaren ikuspuntutik abiatuta, irakurlea gizon horren gainbeheran murgilduko da, zurrutean hondoratzen ari baita.

Susa argitaletxeak bidalitako sinopsiak honela dio, “Harea, zementua, karea. Zerekin taxutu absentzia? Nola zutitu ez dagoena? Zegoenean ere, maiz erortzear zena? Etxeak egiteko behar den guztia saltzen zuen aita bat. Alkoholak blaitutako aita bat.

Heriotzaren atezuan abiatzen du kontakizuna liburu honetako narratzaileak. Heltzear da, helduko da, eta hainbestetan sofatik lan handiz altxatzen ikusitako aita, kalea balantzaka zeharkatu eta bulegoaren iluntasunean gotortzen zena, hitzekin laztantzeko modu bat entseatuko du alabak. Batera eta bakarka izandakoaren memoria sortu.

Zaldiak, igerilekua, kaleko jendea, bigarren etxe izandako almazena, sua, azulejuak, soldaduskako eskutitzak, Benicassimeko apartamentua, gasolina, landareak. Aita baten puskak bildu ditu Eider Rodriguezek bere aurreneko nobelan. Denboran luzatutako gainbeheran murgildu, eta, izendatu ezin direnen aurrean, eremu laiotz bat argitu”.

• 

Deustaualdeko Prest! aldizkariak 20 urte bete ditu, eta urteurren azpimarragarri horren harira, kultur egitarau aberatsa antolatu dute azaroaren amaieratik abendura bitarte. “Deustualdeko PREST! herri aldizkaria 2001eko martxotik ari da euskaraz tokiko informazioa doan lantzen, herritik herrirako! Deustutik Deustura eta mundura berriak zabalduz!”.

Hala, azaroaren 29an, txangoa ondu dute San Ignazio auzoko baserri zaharrak ezagutzeko. Ibilaldia Hektor Ortegak zuzenduko du, eta parte hartu nahi dutenek auzo horretako anbulategira gerturatu beharko dira 18:00etan.

Abenduaren 1ean, zinea izango da protagonista: All The President´s Men filma pantailaratuko dute Mullerrenean, 19:30ean.

Abenduaren 2an, Mikel eta  Esti Markezek kontzertua emango dute Salesianos Ikastetxeko antzokian. Sarrerak leku hauetan egongo dira eskuragarri: Euskararen Etxean, Berbaizu Euskara Elkartean eta Bordatxo tabernan.

Abenduaren 3an, hain justu, Euskararen Nazioarteko Egunean, hainbat jarduera izango dira: 18:30ean, gazteentzako hitzaldia: Euskarak independentzia, independentziak euskara; ordu berean, kalejira izango da, Iruña kaletik abiatuta; 19:30ean, argazki erraldoia egingo dute Deustuko frontoian; 20:00etan kantu-poteoa, Deustuko tabernetan zehar; eta, azkenik, 22:00etan, kontzertua Deustuko Gazte Lokalean: Oinutsi Erromeria.

•