Etxea(e)ko Euskararen

Ikastetxeek covid ziurtagiria aurkeztu beharrik gabe bisitatu ahalko duzue Euskararen Interpretazio Zentroa, eta baita eskola programan parte hartu ere.

Dena den, guztion beharretara egokitzeko asmoz, online bisita egiteko aukera eskaintzen ere jarraitzen dugu.

• Ikastetxeentzako eskola programa

Ikastetxeek Euskararen Interpretazio Zentroko bisitaz gainera, eskola programa egiteko aukera dute, hau da, lantegi batean parte hartzeko aukera eskaintzen dizuegu.

Hartara, Interpretazio Zentrora egindako bisitan euskararen historia, jatorria edota egoerari buruzko informazio baliagarria jasoko dute ikasleek. Era berean, euskararen erabilera eta sustapenarekin lotutako lantegi batean parte hartzeko aukera ere izango dute.

Jarraian, Eskola-programaren berri ematen duen bideoa ikus dezakezue:

Egin erreserba!

Hiru urteko geldialdi eta gogoetaren ondotik, etorri da laukotearen hirugarren lana, Vulk ez da, euskara hutsez grabatua. Egun formatu digitalean eskura daiteke, baina otsailaren 14an formatu fisikoan izango da, binilozko LPa.

Hirugarren lana aurreko bi diskoen jarraipen sakona da, izan ere, hiru urtez izan da Bilboko post-punk laukotea diskoa prestatzen. Grabazioak bi nobedade nagusi biltzen ditu: batetik, euskara hutsean aritu dira estreinakoz eta bateria-jotzailea berria da, Jangitz Larrañagak Javier Marco ordezkatu baitu.

Aurreko lanetan euskararen presentzia izanagatik ere, euskaraz abestutako kantuak berez nabarmendu ziren, tartean, 2018an plazaratutako Ground For Dogs diskoan jasotako Behiaren Begirada.  “Andonik (abeslariak) bere eguneroko hizkuntzan idatzi du, zuzenago ateratzen zaio. Kantatzeko era aurreko diskoetan baino adierazgarriagoa da. Letren edukia ulertzen ez baduzu ere, mezua argiago iristen zaizu. Inoiz baino unibertsalagoa da”, azaldu dute taldekideek Mondo Sonoro aldizkarian.

-Vulk Ez Da diskoak hamar kantu biltzen ditu. Abestiok post-punk klasikotik edaten duen jario garaikidean biltzen dira, oraintsu argitaratu dute Spotify zerrendari erreparatzea baino ez dago, bertan, soinu klasikoak eta garaikideak nahasten baitira, angeluarrak eta oldarkorrak, hala nola, Zarama, Jotakie, The Stooges, Television, Fugazi, Adolescents, Big Boys, Gang Of Four, The EX, LCD Soundsystem eta Kaskezur.

“Birusen hilabete hauetan gure lurralderik mugatuenean giltzapetu gara, eta bizilagunari arreta gehiago eskaini behar izan diogu eta Londreseko moda-bandan gutxiago pentsatu behar izan dugu”, esan dute taldekideek lan honen erreferentzien harira.

Berako (Nafarroa) Atala estudioan jaso dute disko, zuzenean, Iñigo Irazoki teknikariaren gidaritzapean, eta Montgri diskoetxeak argitaratuko du: “Kantuok adiskidetasunari eta amodioari buruz hitz egiten dute ikuspegi existentzial batetik, eta gizateriaren indarkeriara hurbiltzen gaituzte errealitatearen ezintasunetik”.

Informazio gehiago, Berria egunkarian.

Erein eta Igela argitaletxeek otsailaren 2an aurkeztuko dituzte Literatura Unibertsala bildumako 180, 181 eta 182. aleak: Bihotza negar eta irri, Maryse Condé (itzultzailea, Joxe Mari Berasategi), Ekaitza eta beste 34 ipuin, Kate Chopin (itzultzailea, Joxe Mari Berasategi) eta Landa aldeko neskak, Edna O’Brien (itzultzailea, Gema Lopez Las Heras).

Maryse Condé Frantziako idazle feminista ezaguna eta Karibeko kultura afrikarraren zabalkundeko ekintzailea da. Frantsesez idatzi du bere obra ia osoa. Askotariko lanak idatzi ditu, tartean, fikzio historikoa, ipuinak, eleberriak, saiakerak eta olerkiak.

Bihotza negar eta irri 1999. urtean argitaratu zuen. Maryse haurra da kontakizunaren protagonista. Etxean, Karibeko Guadalupe uhartean, gurasoek ez dute kreolerik hitz egin nahi, eta harro daude frantsesak izateaz, baina, familiak Paris bisitatzen duenean, neska txikiak erreparatzen dio zuriek sorbalda gainetik nola begiratzen dieten.

Kate Chopin, jaiotzez Katherine O’Flaherty Louisianan bizi izan zen idazle estatubatuarra izan zen.  Gehienbat ipuinak idatzi izan zituen, 200 inguru. Wikipediaren arabera, “Louisianako kreoleen ohitura eta hizkerak adierazten zituenez bere lanetan, idazle kostunbristatzat hartu zuten askok; baina bazegoen beste alde bat bere kontakizunetan, emakumezkoen esperientzia angelu berrietatik agerraraztekoa, independentziarako grina eta desira sexuala duten emakumezkoak dira sarri”. Ekaitza kontakizuna 1898. urtean idatzi zuen.

Edna O’Brien irlandar nobelagilea da. Farmaziako ikasketak egin zituen, eta farmazialari jardun zuen, 1960. urtean estreinako eleberria argitaratu zuen arte: The Country Girls (Landa aldeko neskak), zeinak trilogia osatuko zuen Girl with Green Eyes (1962) eta Girls in Their Married Bliss (1964) lanekin batera. Trilogiak Irlandaren historia kontatzen du, bere bi protagonisten bizitzaren bitartez. Protagonistek nazionalkatolizismoak markatutako gizarte landatar eta kontserbadore bati egin behar diote aurre, non emakumeek askatasunerako tarte txikia duten.

Bilboko Lautan Hiru. Antzerki txikia, festibal handia ekimenaren laugarren edizioa egingo da otsailaren 3an, 10ean, 17an eta 24an. Jaialdian 11 emanaldi bilduko dira. Horiekin batera, umeei zuzendutako txotxongilo-ikuskizun bat ere izango da. Egitasmoa Euskaltzaindiak ondu du, Cafe Bar Bilbao, 7Katu gaztetxea eta BIRA Kultura eragileekin elkarlanean.

Euskaltzaindiaren arabera, “gehienbat, formatu txikiko lanak antzeztuko dira LAUTAN HIRU jaialdian, hala iraupenari, nola muntaketari dagokionez (oro har, 15-40 minutuko piezak izango dira), eta lau agertokitan antzeztuko dira: Euskaltzaindiaren egoitzan (Plaza Barria, 15), BIRA Kulturan (Erronda kalea, 2); Cafe Bar Bilbaon (Plaza Barria, 6); eta 7Katu gaztetxean (Solokoetxeko eskailerak)”.

Egitarauari dagokionez, honatx hitzorduak:

OTSAILAK 3:

Haurrentzako txotxongilo tailerrak

17:30 (7katu gaztetxea): 60 minutuko bi txanda; txanda bakoitzean 12 haur / 6-11 urtekoentzat / Zurrunka teatro

Izen-ematea: info@euskaltzaindia.eus / 944 158 155

19:00 (Euskaltzaindia): Susanaren iraultza / Esther Carrizo (50’)

20:00 (BIRA): Lakoste / Eneritz Artetxe (40’)

OTSAILAK 10:

19:00 (Cafe Bar Bilbao): Zure sotoko ardoa / XIX. Cafe Bar Bilbao saria – Irakurketa dramatizatua (25’)

20:00 (BIRA): Ogiak hizketan baleki / Mamiak kolektiboa – Josune V. Mendizabal (45’)

OTSAILAK 17:

21:00 (Euskaltzaindiaren egoitzatik abiatuta): Noiz utziko dio euria egiteari / Piszifaktoria Ideien Laborategia (20-30’)

20:00 (7katu): Ipuin-kontalaria / Maite Arrese (35’)

19:00 (Euskaltzaindia): Artistak eta kazetariak 1.0 / Kaitin Allende (25’)

OTSAILAK 24:

19:00 (Euskaltzaindia): Tribis – baserri galdue / Jon Ander Urresti (50’)

20:15 (7katu): Udaberria heldu da / Les Bobe Bobe (35’)

21:15 (BIRA): Tatxan magia ikuskizuna / Imanol Ituño eta Yogurinha Borova (35-40’)

Informazio gehiago, hemen.

Julen Gabiria @gabiriakopa idazle eta itzultzaileak duela pare bat aste iragarri zuen bere sare sozialetan Art Spiegelman suediar-estatubatuarrak egindako Maus komiki klasiko, mitiko eta historikoa euskaratzen ari zela. “Momentuz ederra izaten ari da itzuli ahal izate hutsa. Ea irakurketaren fasea ere gozagarria den zuontzat!”, azaldu zuen Gabiriak bere Twitter kontuan.

Halaber, Binke! Galdakaoko eta Usansoloko Aldizkaria itzutzaile galdakoztarrarekin solastatu da esku artean duen itzulpenaren harira. Gabiria gainera, tokiko argitalpen horretako ohiko kolaboratzailea da.

Itzultzaileak aldizkarian kontatu duenez, Bilboko Astiberri argitaletxearen eskaria jaso zuen Maus euskarara ekartzeko. Argitaratzaileak “txapela kentzeko moduko apustua» egin duela ere azaldu dio Gabiriak Binkeri, “euskaraz argitaratu ahal izateko eskubideak erosi behar izan ditualako lehenago”. Elkarrizketa osoa, hemen.

Wikipediaren arabera, Maus ingelesezko komiki liburu edo eleberri grafiko autobiografikoa da. (…) Bertan, bi istorio paralelo kontatzen ditu: Alde batetik, gaur egungo harremana Art komikigilearen eta Vladek haren aitaren artekoa, eta bestetik (ildo nagusia) aitak kontzentrazio-esparru batean bizi izandakoa, nondik eta bizirik atera baitzen.

Liburuaren orijinaltasuna pertsonaien irudikatzean datza, multzoka sailkatzen baititu arraza edo naziotasuna kontuan hartuta, eta horren arabera animalia talde batean edo bestean marrazten ditu: Juduak saguak dira (“maus” alemanieraz), alemaniarrak katuak, poloniarrak txerriak, frantziarrak igelak, britainiarrak arrainak, estatubatuarrak txakurrak,eta abar.

Oxford hiriko unibertsitateak iaz argitaratutako How to study comics & graphic novels gida euskaratu du UPV/EHUKo LAIDA Literatura eta Identitatea ikerketa-

Jatorrizko bertsioaren gidoia Enrique del Rey Caberok (Alcalako Unibertsitateko Juan de la Cierva doktoretza ondoko ikertzaileak) eta Michael Goodrumek (Canterbury Christ Church Unibertsitateko Historia Modernoko irakasleak) idatzi dute, eta Josean Morlesín Melladok marraztu du. Morlesín UPV/EHUko Arte Ederren Fakultateko irakaslea eta LAIDA Literatura eta Identitatea ikerketa kidea. Itzulpenaz Juan Kruz Igerabide arduratu da.

UPV/EHUren arabera, “Fikziozko narrazioa funtsezkoa izan da zinemaren hastapenetik, eta gidoia da zehazki kontakizun horren lehen hazi edo abiapuntua. Irudiek euren kabuz komunikatzeko duten ahalmena dela eta, zinema gidoiak ikus-entzunezko hizkuntzak bere-berezko dituen ezaugarriak eta teknikak gaineratu dizkie ahozko eta idatzizko narrazio tradizionalen baliabideei. Berezitasun horrek gidoigintzari buruzko askotariko testuak eta argitalpenak eragin ditu azken urteotan. Horien artean nabarmenenak eta esanguratsuenak aukeratzea, eta haien edukiak eta irakaspenak biltzea da, hain justu, jarraian datozen orrialdeen xedea: fikziozko gidoigintzari buruzko ikuspegi orokorra eskaintzea eta, nagusiki, lehen aldiz euskaraz egitea”.

Euskarazko bertsioak Alvaro Rabelli gidoilariak eta José Carlos Torre komikigileak idatzitako hitzaurrea dakar; amaieran, berriz, Nick Sousanis San Francisco State Universityko irakasleari egindako elkarrizketa biltzen da.

Gida PDF formatuan dago eskuragarri, hemen.

Bat Soziolinguistika Aldizkariaren zenbaki monografiko berria Europako hizkuntza-aniztasunaz gaiaren inguruan ardazten da. Horretarako, Europako hizkuntz egoera jorratzen duten hamaika artikulu bildu dituzte.

Soziolinguistikao Klusterraren arabera, “garaiak aldatu ahala hizkuntzen bizi-indarra gorabehera betean dago eta hizkuntzen biziberritzerako baldintzak etengabe aldatu egiten dira. Kontuan hartuta euskararen kokapen geografiko eta kulturala Europan dagoela, inguruko hizkuntzen bilakaerari erreparatzea beti da interesgarria”.

Aldizkariaren ale berria honela egituratzen da:

Europar eskualdeetako diagnostiko orokorra

• Europar Batasuneko Hizkuntz Politikak, Praktikak eta Diskurtsoak. Karmelo Ayesta Sagardui
• Europako estatu post-sobietarren hizkuntzak: egoera eta erronkak (Europako ekialdea eta Errusia). Natalia Evseeva
• Europako estatu post-sobietarren hizkuntzak: egoera eta erronkak (Herrialde Baltikoak, Ekialdeko Europako herrialdeak eta Hego Kaukaso). Natalia Evseeva

Europako hainbat testuingururen egoera gaur egun

• Espainiako Estatuak berehalako ekintzarako gomendioak ezartzeari buruz EEUHEGren Adituen Batzordeak egindako txostenaren balantzea. Fernando Ramallo
• Frantzia metropolitarreko hizkuntza gutxituen egoera gaur egun. Battittu Coyos
• Kalaallitsut gaur egun: Groenlandiako hizkuntza egoeraren bilakaera azken hamarkadetan. Txerra Rodriguez, Eider Palmou

Europako hizkuntza aniztasuna babestu eta sustatzeko ekimenak

• Hizkuntza aniztasuna sustatzeko sarea (NPLD). Araceli Diaz de Lezana
• Gizarte-eragileen saretzea Europan: ELEN. Paul Bilbao
• Munduko hizkuntza-aniztasuna, gure ondare materiagabe nagusiari nola eutsi. Ines Garcia-Azkoaga eta Itziar Idiazabal
• Hizkuntza-biziberritzea eta aniztasuna Gasteizen: Aniztasunean anitz. Alex Vadillo eta Elena Urzelai

Gurean

• Erakundeen komunikazio publikoaren egokitzapena pandemiaren lehen hilabeteetan. Asier Basurto Arruti, Eduardo Apodaka Ostaikoetxea, Irati Agirreazkuenaga Onaindia, Idurre Eskisabel Larrañaga, Beatriz Zabalondo Loidi

Informazio gehiago, hemen.

Tanttka Teatroak antzezlan berria familia kontuen inguruan ardazten da: Miaren seme Brankok 25 urte bete ditu, eta senitartekoak Miaren etxean bilduko dira Brankoren urtebetetzea ospatzeko. Hortik abiatuko da Semea pixka bat motelago dabil soilik, zeina urtarrilaren 14n estreinatuko duten Bilboko Arriaga Antzokian, 19:30etik aurrera.

Ivor Martinić egile kroaziarraren obra originalaren euskarazko bertsioa da, eta hauexek arituko dira oholtzan: Miren Arrieta, Klara Badiola, Mireia Gabilondo, Asier Hernandez, Ander Iruretagoiena, Xabi Lopez Jabato, Maria Redondo, Martxelo Rubio, Jose Ramon Soroiz eta Dorleta Urretabizkaiak.

Antzerki konpainaren webgunean jasotzen denez, hauxe kontatzen du sinopsiak: “Mia ezinbesteko emakume bat da, beste asko bezala; ezinbestekoa bere etxeko eguneroko bizitzan. Bere deabruen aurka borrokatzen du, ama, aita, alaba eta senar “disidente” bat zaintzen dituen bitartean, baina norbaitengan jartzen badu bere indarra, bere seme Brankorengan da, pixkanaka mugikortasuna galarazten ari zaion izen gabeko gaixotasun bat baitu. Gaur, Brankok 25 urte bete ditu, eta bere familia “akastunak” (gaur “disfuntzional” deituko genioke) festa bat prestatu dio. Hori izango da abiapuntua inoiz garrantzitsua izan zenaz eta gure arreta guztia merezi duenaz hitz egiteko, umorez, xalotasunez eta zintzotasun basatiz: oroimena, familia, denboraren joana, desberdina dena onartzea, gaztetasuna, maitasuna, beldurra, bakardadea, edertasuna, abandonua, eromena, gaixotasuna… Bizitza”.

Obrak bira handia osatuko du hurrengo hileetan: urtarrilaren 22an, Lasarte; 27an, Santurtziko Serantez Aretoa; 29an, Berriz; 30ean, Oñati; otsailaren 4an, Ordiziako Herri Antzokia; 5ean, Amorebieta; 6an, Durango; 11an, Elorrio; 12an, Getxo; 18an, Ermua; martxoaren 5ean, Azkoitiko Baztartxo Aretoa; 23n, Gasteiz; apirilaren 3an, Arrasateko Amaia Antzokia; eta, azkenik, 22n, Elgoibar.

Azpeitiko Hitzaren Eskolak ekitaldi irekia ondu du urtarrilaren 29an, Zahartzaroa irakurgai: Eider Rodriguez, Miren Agur Meabe eta Mari Luz Estebanek beren testuak irakurriko dituzte.

Halaber, Ainhoa Alberdik eta Iraia Eliasek beste idazle batzuen testuak irakurriko dituzte; hain justu, Uxue Alberdi, Karmele Jaio, Ana Malagon, Miren Amuriza eta Maria Merce Marçalen testuak. Azkenik, Anarik emanaldi a eskainiko du.

Gonbidapenak eskuratzeko, hemen.

Informazio gehiago: dinamoa.eus