Etxea(e)ko Euskararen

Bilboko Lautan Hiru. Antzerki txikia, festibal handia ekimenaren laugarren edizioa egingo da otsailaren 3an, 10ean, 17an eta 24an. Jaialdian 11 emanaldi bilduko dira. Horiekin batera, umeei zuzendutako txotxongilo-ikuskizun bat ere izango da. Egitasmoa Euskaltzaindiak ondu du, Cafe Bar Bilbao, 7Katu gaztetxea eta BIRA Kultura eragileekin elkarlanean.

Euskaltzaindiaren arabera, “gehienbat, formatu txikiko lanak antzeztuko dira LAUTAN HIRU jaialdian, hala iraupenari, nola muntaketari dagokionez (oro har, 15-40 minutuko piezak izango dira), eta lau agertokitan antzeztuko dira: Euskaltzaindiaren egoitzan (Plaza Barria, 15), BIRA Kulturan (Erronda kalea, 2); Cafe Bar Bilbaon (Plaza Barria, 6); eta 7Katu gaztetxean (Solokoetxeko eskailerak)”.

Egitarauari dagokionez, honatx hitzorduak:

OTSAILAK 3:

Haurrentzako txotxongilo tailerrak

17:30 (7katu gaztetxea): 60 minutuko bi txanda; txanda bakoitzean 12 haur / 6-11 urtekoentzat / Zurrunka teatro

Izen-ematea: info@euskaltzaindia.eus / 944 158 155

19:00 (Euskaltzaindia): Susanaren iraultza / Esther Carrizo (50’)

20:00 (BIRA): Lakoste / Eneritz Artetxe (40’)

OTSAILAK 10:

19:00 (Cafe Bar Bilbao): Zure sotoko ardoa / XIX. Cafe Bar Bilbao saria – Irakurketa dramatizatua (25’)

20:00 (BIRA): Ogiak hizketan baleki / Mamiak kolektiboa – Josune V. Mendizabal (45’)

OTSAILAK 17:

21:00 (Euskaltzaindiaren egoitzatik abiatuta): Noiz utziko dio euria egiteari / Piszifaktoria Ideien Laborategia (20-30’)

20:00 (7katu): Ipuin-kontalaria / Maite Arrese (35’)

19:00 (Euskaltzaindia): Artistak eta kazetariak 1.0 / Kaitin Allende (25’)

OTSAILAK 24:

19:00 (Euskaltzaindia): Tribis – baserri galdue / Jon Ander Urresti (50’)

20:15 (7katu): Udaberria heldu da / Les Bobe Bobe (35’)

21:15 (BIRA): Tatxan magia ikuskizuna / Imanol Ituño eta Yogurinha Borova (35-40’)

Informazio gehiago, hemen.

Julen Gabiria @gabiriakopa idazle eta itzultzaileak duela pare bat aste iragarri zuen bere sare sozialetan Art Spiegelman suediar-estatubatuarrak egindako Maus komiki klasiko, mitiko eta historikoa euskaratzen ari zela. “Momentuz ederra izaten ari da itzuli ahal izate hutsa. Ea irakurketaren fasea ere gozagarria den zuontzat!”, azaldu zuen Gabiriak bere Twitter kontuan.

Halaber, Binke! Galdakaoko eta Usansoloko Aldizkaria itzutzaile galdakoztarrarekin solastatu da esku artean duen itzulpenaren harira. Gabiria gainera, tokiko argitalpen horretako ohiko kolaboratzailea da.

Itzultzaileak aldizkarian kontatu duenez, Bilboko Astiberri argitaletxearen eskaria jaso zuen Maus euskarara ekartzeko. Argitaratzaileak “txapela kentzeko moduko apustua» egin duela ere azaldu dio Gabiriak Binkeri, “euskaraz argitaratu ahal izateko eskubideak erosi behar izan ditualako lehenago”. Elkarrizketa osoa, hemen.

Wikipediaren arabera, Maus ingelesezko komiki liburu edo eleberri grafiko autobiografikoa da. (…) Bertan, bi istorio paralelo kontatzen ditu: Alde batetik, gaur egungo harremana Art komikigilearen eta Vladek haren aitaren artekoa, eta bestetik (ildo nagusia) aitak kontzentrazio-esparru batean bizi izandakoa, nondik eta bizirik atera baitzen.

Liburuaren orijinaltasuna pertsonaien irudikatzean datza, multzoka sailkatzen baititu arraza edo naziotasuna kontuan hartuta, eta horren arabera animalia talde batean edo bestean marrazten ditu: Juduak saguak dira (“maus” alemanieraz), alemaniarrak katuak, poloniarrak txerriak, frantziarrak igelak, britainiarrak arrainak, estatubatuarrak txakurrak,eta abar.

Oxford hiriko unibertsitateak iaz argitaratutako How to study comics & graphic novels gida euskaratu du UPV/EHUKo LAIDA Literatura eta Identitatea ikerketa-

Jatorrizko bertsioaren gidoia Enrique del Rey Caberok (Alcalako Unibertsitateko Juan de la Cierva doktoretza ondoko ikertzaileak) eta Michael Goodrumek (Canterbury Christ Church Unibertsitateko Historia Modernoko irakasleak) idatzi dute, eta Josean Morlesín Melladok marraztu du. Morlesín UPV/EHUko Arte Ederren Fakultateko irakaslea eta LAIDA Literatura eta Identitatea ikerketa kidea. Itzulpenaz Juan Kruz Igerabide arduratu da.

UPV/EHUren arabera, “Fikziozko narrazioa funtsezkoa izan da zinemaren hastapenetik, eta gidoia da zehazki kontakizun horren lehen hazi edo abiapuntua. Irudiek euren kabuz komunikatzeko duten ahalmena dela eta, zinema gidoiak ikus-entzunezko hizkuntzak bere-berezko dituen ezaugarriak eta teknikak gaineratu dizkie ahozko eta idatzizko narrazio tradizionalen baliabideei. Berezitasun horrek gidoigintzari buruzko askotariko testuak eta argitalpenak eragin ditu azken urteotan. Horien artean nabarmenenak eta esanguratsuenak aukeratzea, eta haien edukiak eta irakaspenak biltzea da, hain justu, jarraian datozen orrialdeen xedea: fikziozko gidoigintzari buruzko ikuspegi orokorra eskaintzea eta, nagusiki, lehen aldiz euskaraz egitea”.

Euskarazko bertsioak Alvaro Rabelli gidoilariak eta José Carlos Torre komikigileak idatzitako hitzaurrea dakar; amaieran, berriz, Nick Sousanis San Francisco State Universityko irakasleari egindako elkarrizketa biltzen da.

Gida PDF formatuan dago eskuragarri, hemen.

Bat Soziolinguistika Aldizkariaren zenbaki monografiko berria Europako hizkuntza-aniztasunaz gaiaren inguruan ardazten da. Horretarako, Europako hizkuntz egoera jorratzen duten hamaika artikulu bildu dituzte.

Soziolinguistikao Klusterraren arabera, “garaiak aldatu ahala hizkuntzen bizi-indarra gorabehera betean dago eta hizkuntzen biziberritzerako baldintzak etengabe aldatu egiten dira. Kontuan hartuta euskararen kokapen geografiko eta kulturala Europan dagoela, inguruko hizkuntzen bilakaerari erreparatzea beti da interesgarria”.

Aldizkariaren ale berria honela egituratzen da:

Europar eskualdeetako diagnostiko orokorra

• Europar Batasuneko Hizkuntz Politikak, Praktikak eta Diskurtsoak. Karmelo Ayesta Sagardui
• Europako estatu post-sobietarren hizkuntzak: egoera eta erronkak (Europako ekialdea eta Errusia). Natalia Evseeva
• Europako estatu post-sobietarren hizkuntzak: egoera eta erronkak (Herrialde Baltikoak, Ekialdeko Europako herrialdeak eta Hego Kaukaso). Natalia Evseeva

Europako hainbat testuingururen egoera gaur egun

• Espainiako Estatuak berehalako ekintzarako gomendioak ezartzeari buruz EEUHEGren Adituen Batzordeak egindako txostenaren balantzea. Fernando Ramallo
• Frantzia metropolitarreko hizkuntza gutxituen egoera gaur egun. Battittu Coyos
• Kalaallitsut gaur egun: Groenlandiako hizkuntza egoeraren bilakaera azken hamarkadetan. Txerra Rodriguez, Eider Palmou

Europako hizkuntza aniztasuna babestu eta sustatzeko ekimenak

• Hizkuntza aniztasuna sustatzeko sarea (NPLD). Araceli Diaz de Lezana
• Gizarte-eragileen saretzea Europan: ELEN. Paul Bilbao
• Munduko hizkuntza-aniztasuna, gure ondare materiagabe nagusiari nola eutsi. Ines Garcia-Azkoaga eta Itziar Idiazabal
• Hizkuntza-biziberritzea eta aniztasuna Gasteizen: Aniztasunean anitz. Alex Vadillo eta Elena Urzelai

Gurean

• Erakundeen komunikazio publikoaren egokitzapena pandemiaren lehen hilabeteetan. Asier Basurto Arruti, Eduardo Apodaka Ostaikoetxea, Irati Agirreazkuenaga Onaindia, Idurre Eskisabel Larrañaga, Beatriz Zabalondo Loidi

Informazio gehiago, hemen.

Tanttka Teatroak antzezlan berria familia kontuen inguruan ardazten da: Miaren seme Brankok 25 urte bete ditu, eta senitartekoak Miaren etxean bilduko dira Brankoren urtebetetzea ospatzeko. Hortik abiatuko da Semea pixka bat motelago dabil soilik, zeina urtarrilaren 14n estreinatuko duten Bilboko Arriaga Antzokian, 19:30etik aurrera.

Ivor Martinić egile kroaziarraren obra originalaren euskarazko bertsioa da, eta hauexek arituko dira oholtzan: Miren Arrieta, Klara Badiola, Mireia Gabilondo, Asier Hernandez, Ander Iruretagoiena, Xabi Lopez Jabato, Maria Redondo, Martxelo Rubio, Jose Ramon Soroiz eta Dorleta Urretabizkaiak.

Antzerki konpainaren webgunean jasotzen denez, hauxe kontatzen du sinopsiak: “Mia ezinbesteko emakume bat da, beste asko bezala; ezinbestekoa bere etxeko eguneroko bizitzan. Bere deabruen aurka borrokatzen du, ama, aita, alaba eta senar “disidente” bat zaintzen dituen bitartean, baina norbaitengan jartzen badu bere indarra, bere seme Brankorengan da, pixkanaka mugikortasuna galarazten ari zaion izen gabeko gaixotasun bat baitu. Gaur, Brankok 25 urte bete ditu, eta bere familia “akastunak” (gaur “disfuntzional” deituko genioke) festa bat prestatu dio. Hori izango da abiapuntua inoiz garrantzitsua izan zenaz eta gure arreta guztia merezi duenaz hitz egiteko, umorez, xalotasunez eta zintzotasun basatiz: oroimena, familia, denboraren joana, desberdina dena onartzea, gaztetasuna, maitasuna, beldurra, bakardadea, edertasuna, abandonua, eromena, gaixotasuna… Bizitza”.

Obrak bira handia osatuko du hurrengo hileetan: urtarrilaren 22an, Lasarte; 27an, Santurtziko Serantez Aretoa; 29an, Berriz; 30ean, Oñati; otsailaren 4an, Ordiziako Herri Antzokia; 5ean, Amorebieta; 6an, Durango; 11an, Elorrio; 12an, Getxo; 18an, Ermua; martxoaren 5ean, Azkoitiko Baztartxo Aretoa; 23n, Gasteiz; apirilaren 3an, Arrasateko Amaia Antzokia; eta, azkenik, 22n, Elgoibar.

Azpeitiko Hitzaren Eskolak ekitaldi irekia ondu du urtarrilaren 29an, Zahartzaroa irakurgai: Eider Rodriguez, Miren Agur Meabe eta Mari Luz Estebanek beren testuak irakurriko dituzte.

Halaber, Ainhoa Alberdik eta Iraia Eliasek beste idazle batzuen testuak irakurriko dituzte; hain justu, Uxue Alberdi, Karmele Jaio, Ana Malagon, Miren Amuriza eta Maria Merce Marçalen testuak. Azkenik, Anarik emanaldi a eskainiko du.

Gonbidapenak eskuratzeko, hemen.

Informazio gehiago: dinamoa.eus

Argian irakurri dugunez, Hitzen Uberan atari ez dute gehiago gaurkotuko. Halere, bere horretan geldituko da sarean artxibo gisa, eta euskal idazleen sustapena Euskal Idazleen Elkartearen webgunean txertatuko da.

Peru Iparragirre @peruiparragirre kazetariaren arabera, “2010. urtean Hitzen Uberan ataria sortu zuen Euskal Idazleen Elkarteak, literatur eta kultur munduko jendeen arteko zubi lanak egiteko. Uxue Alberdi eta Oier Guillan idazleak hasi ziren bertan kazetari lanetan, Testuketan irratsaiotik webgunera igaroz. Hamaika urtez literaturaren inguruko zernahi topatu ahal izan du zaleak bertan: albisteak, irakurle taldeen mapa, elkarrizketak, liburuen aurkezpenetako bideoak, kritikak, iruzkinak, Irakurrieran irratsaioa, komunitate atala… hamaika urtez askotariko edukiak zabaldu ditu sarean Hitzen Uberanek”.

Hala, ataria sarean izango da artxibo gisa, eta atariak berak egiten zuen euskal idazleen sustapenaz Euskal Idazleen Elkarteak arduratuko da, bai eta bere webgunean azaldu ere.

Informazio gehiago, hemen.

(H)ilbeltza Euskal Nobela Beltzaren Astea betiko formatuan egingo da aurten, alegia,  astebeteko iraupena izango du, urtarrilaren 24tik 30era; VIII. edizioa izango da 2022koa.

Baztanen garatuko den egitarauaren harira, urtarrilaren 24an, Massimo Carlottoren Agur, maitea, ikusi arte itzuli duen Koldo Biguri Arizkurengo liburutegian izango da, 19:30etik aurrera. Biguri azken (H)ilbeltza bekaren irabazlea izan da.

Urtarrilak 26an, Euskal Gaizkileak podcastari buruzko solasaldia izango da Anizko elkartean, 19:00etan. Beñat Hach Embarekek gidatuko du ekitaldia.

Urtarrilaren 28an, Ainize Madariagak : Marga Andurain abenturaren gurpilean  izenburuko hitzaldia emango du, Elizondoko Arizkunenean, 19:00etan.

Urtarrilaren 29an, larunbata, egitaraua zabalagoa izango da: goizean, Hondar ahoak telesaila izango dute hizpide Marian Fernandez ekoizleak eta Koldo Almandoz zuzendariak, Erratzuko elkartean: Arratsaldean, berriz, Itxaro Bordak Euri zitalari esker liburua aurkeztuko du, Ane Gartziaren laguntzaz. Gau partean, azkenik, Susmagarrien gaua egingo dute, Erratzun.

Aste beltza maitzeko,  igande goizean Lubakietako oroiminak ibilaldia egingo dute Iruritan. Arratsaldean, halaber, Pettik eta Ana Galarragak literatura eta musika uztartuko dituzte Frankenstein agurgarria. Gutun musikatua Victor Frankensteini emanaldian.

Informazio gehiago, hemen.

Pertsonaien ehiztari bilakatutako Alderray izeneko istorio kontalariaren inguruko istorioa estreinatuko du Tartean Teatroak Bilboko Arriaga Antzokian martxoaren 9an eta 10ean, 19:30etik aurrera.

Honela dio obraren sinopsiak: “(Alderray) eskale erraria dela uste baduzu ez zara oso oker ibiliko ere. Bere ofizioa maite du eta bere arauak errespetatzen ditu. Alderrayk ez du pertsonaiarik asmatzen, kontatzen duen guztia benetan gertatu da, hiri honetan eta gaur egun. Ez da fikziozalea. Milaka pertsonaia ehizatu ditu, baina bat falta zaiola sentitzen du. Azkena, behin betirakoa. Harrapatu arte ez du atsedenik izango”.

Patxo Telleriak idatzi du obra, eta Jokin Oregi eta Patxo Telleria bera dira zuzendariak. Oholtzan, halaber, Mikel Martinez eta Sandra Fernandez Aguirre aktoreak izango dira.

Bilboko estreinaldiaren ondotik, hainbat antzokitan aurkeztuko dute Alderray: Kultur Leioa (martxoak 18), Serantes Kultur Aretoa (apirilak 7), Iruñeko Escuela Navarra de Teatro (apirilak 27), Astigarragako Erribera Kulturgunea (apirilak 30), Basauri Social Antzokia (maiatzak 13), Gernikako Lizeo Antzokia (maiatzak 20)…

Informazio gehiago, hemen.