Etxea(e)ko Euskararen

Susa argitaletxeakm jakinarazi duenez, Xabier Montoiak Taxiak ez dira inoiz gelditzen ipuin liburua aurkeztuko du ostiralean, maiatzak 21, Donostiako Udal Liburutegian, 11:00etatik aurrera.

Aurkezpen-ekitaldia atreaming bidez ere ikusi ahalko da ondoko estekaren bidez: https://meet.jit.si/

Honatx liburuaren sinopsia: “Zenbateraino markatzen dituen halabeharrak gure bizitzak. Horixe Xabier Montoiaren ipuin liburu berria gurutzatzen duten galderetako bat. Gaztetxo bat lehen aldiz maiteminduko da, izeba-osaben etxean ama noiz etorriko zain dagoela; harriek sufritzen ote duten galdetuko dio bere buruari Geologia ikasle batek ezbehar baten ostean; barruko zaratari aurre egin nahi dion emakume batek eguzkia gurtzen duen komunitate batean bilatuko du bakea; harreman gatazkatsua hasiko du dealer batek kirurgia estetikoaren erregina batekin; lagun talde batek mendeku hartu nahiko du jasandakoagatik, baina ondorioek gainezka egingo diete…

Bi ahots irakurriko ditugu liburu honetan: hainbat kolpe bizi izan dituzten bi emakume dira, behin baino gehiagotan zerotik hasi behar izan dutenak, aukera hobe baten bila. Baina taxiak ez dira inoiz gelditzen, are gutxiago galtzen ere traketsak direnentzat. Eta geldituz gero ere, batek daki zer ekarriko duten berekin”.

Bizkaiko Foru Aldundiak Benetan Berezia ekimena ondu du Museoen Nazioarteko Egunaren harira. Bizkaiko 41 museok era guztietako esperientziak eskainiko dituzte bi astez, tartean, Euskararen Etxean kokatutako Euskararen Interpretazio Zentroak.

Kanpaina www.museoeneguna.eus webgunearen inguruan ardaztuko da. Hala, webguneaj modu ezberdinean erakusten ditu lurraldeko museoak eta jendea museo guztiak bisitatzera animatzen du Bizkaiko museo-eskaintza osoa ezagutzeko.

Bizkaiko Foru Aldundiak, Bizkaiko museoekin batera, Museoen Nazioarteko Eguna (maiatzak 18) ospatzeko ekimena bultzatu du aurten ere. Oraingo honetan, ICOMek (Museoen Nazioarteko Kontseilua) Museoen etorkizuna: berreskuratzea eta berriz imajinatzea gaia ezarri du eta, ildo horretan, Foru Erakundeak Benetan Berezia ekimena jarri du martxan.

Neurri berezi gisa, aurten Museoen Nazioarteko Eguna ospatzeko programazioak bi asteko iraupena izango du bisitariek museoetara hurbil daitezen eta ospakizunaren inguruan antolatutako jarduerez gozatzeko aukera izateko.  Hala, ekimena bi astez egongo da martxan, baina museoak ikusgai egongo dira, modu berezian, www.museoeneguna.euswebgunean urte osoan zehar.

Balmasedako Erizk Berganzaren egitasmoa da Abereh. Bada, oraintsu, bere hirugarren lan argitaratu du, Joan-etorrian. Diskoa Bonberenea Ekintzak zigiluaren laguntzaz plazaratu du bizkaitarrak. Karlos Osinaga teknikariak gobernatu du grabazia, zeinak emo, folk eta punk-etik edaten duen.

Bonberenea Ekintzak diskoetxearen arabera, “joan eta etorri dugu Balmasedako musikaria berehala argitaratuko duen bakarkako hirugarren lanarekin. Joan-etorrian izango da Erik Berganzaren disko berriaren izenburua, eta zazpi kantuk osatuko dute. 2020ko azken egunetan grabatuta Bonberenean, Karlos Osinagaren gidaritzapean, eta 2021eko uda baino lehen ikusiko du argia. Nolabait definitu behar izatekotan, lo-fi folk, emo eta punkrockaren arteko zerbait izango litzateke, baina zer dira etiketak”.

Badok webgunean jasotzen denez, Erik Berganzak bakarka aritzeko aukeratu duen ezizena da Abereh. 2016-2017 urteetan egindako zazpi kantuk osatzen dute bere lehen diskoa. Zarata eta burrunbatik aldenduta baina distortsioa guztiz baztertu gabe, rock edo grunge akustikoa jorratu du Berganzak. Bere hitzetan, “J Mascis, Lou Barlow, Kurt Vile, Califone, David Bazan, Jeremy Enigk, Brian Fallon, Chuck Ragan, Dinosaur Jr, Husker Dü… dezente entzun ondoren argia ikusi duten kantuak dira”.

Edith Wharton autorearen Ethan Frome, Pier Paolo Pasoliniren Ragazzi di vita, Marina Tsvetaieva idazlearen Mon frère féminin: Lettre à l’amazon eta Sherwood Andersonen Winesburg, Ohio izango dira aurten itzuli beharreko obrak.

Aurten EIZIEk jakinarazi duenez, lau obra hauek dira aurtengo itzulgaiak (eta lehiaketan parte hartzeko itzuli beharreko laginak):

• Edith Wharton, Ethan Frome, lehiaketarako lagina, hemen (pdf) eta hemen (word)
• Pier Paolo Pasolini, Ragazzi di vita, lehiaketarako lagina, hemen (pdf) eta hemen (word)
• Marina Tsvetaieva, Mon frère féminin: lettre à l’amazon, Lehiaketarako lagina, hemen (pdf) eta hemen (word)
• Sherwood Anderson, Winesburg, Ohio, lehiaketarako lagina, hemen (pdf) eta hemen (word).

Ordainsariak: Ethan Frome, 2.808 euro; Ragazzi di vita, 8.181 euro; Mon frère féminin, 883,5 euro eta, azkenik, Winesburg, Ohio, 5.616 euro.

Proiektuak aurkezteko epea 2021eko ekainaren 9an amaituko da, eguerdiko 12:00etan.

Informazio gehiago, hemen.

Abenturazko eta zientzia fikziozko maisulanak, besteak beste, Denboraren Makina (1895), Gizon Ikusezina (1897) edo Munduen Gerra (1898), idatzi zituen idazle eta filosofo britainiarraren zortzi ipuin argitaratu ditu Elkar argitaletxeak Hormako Atea eta beste ipuin batzuk izenburuko bilduman. Narrazioak gai eta giro askotarikoak dira, eta Joxe Mari Berasategik itzuli ditu.

Elkar argitaletxearen arabera, “Idazleak, pertsonaien bihotz-barrunbeak eta gertalekuen xehetasunak deskribatuz, primeran erakusten dizkigu bere trebezia, asmamena eta esku fina, bikain euskaratutako istorio hauetan”.

Honela dio ipuin bildumaren sinopsiak: “Bilduma honetako lehen istorioan (Hormako atea) politikari garrantzitsu batek bere damua eta samina adierazten dizkio lagun bati, umetan lorategi miragarri bat deskubritu baitzuen kalerik kale zebilela, baina harrezkero ezin izan baita bertara itzuli: bila ibili zenean topatu ez zuelako, eta ezustean lorategiko atearekin topo egin zuenetan, presatuegi bere aferekin, zeharkatu ez zuelako. Azken kontakizunean (Itsuen herrialdea), Ande mendien artean ezkutaturiko haran sekretu bat azalduko zaigu; bertako biztanleek, denboraren joanean, ikusmena galdu zuten, baina, belaunaldiz belaunaldi, ikusmena zer zen ahaztu ere bai, eta beren bizimodurako gaitasun berriak garatu; harik eta mendizale galdu bat iristen den arte, kanpoko mundutik, bere bi begi zabalduekin…”.

Gerturatu Eta Lau (GEL) lau saiotan (Donostia, Bilbo, Gasteiz, Zarautz) eta lau ardatzetan egituratutako egitasmoa da; kantaera, entzuleen erabakimena, gorputzen arteko harremana eta bertsolarien erabakimena dira lau saio horietan jorratuko diren gaiak edo ardatzak, betiere bertsolaritzak gure iruditerian finkatutako taldetasuna zalantzan jartzeko asmoz.

“Beti esan izan da bertsolaritza taldeko ekintza dela. Baina, zenbateraino aztertu dugu taldetasun hori? Nolakoa litzateke bertsolaritzaren egitura bera feministagoa, kooperatiboagoa eta horizontalagoa balitz? Bertsolaritza elementu askok osatzen dute, eta batzuetan joera izaten dugu elementu horiek era isolatuan aztertzeko. Bertsolaria eta gai-jartzailea. Bertsolaria eta entzulea. Kantatzen dena eta kantatzen duen gorputza. Testua eta kantaera. Muga zurrunak ezarri ordez horiek lausotu eta bertsolaritza beste leku batetik biziko bagenu, ez ote genuke sorkuntzarako leku eta bide berririk aurkituko?”

Lehenengo saioa, Gauzkaten Eztarri Lerratuak, maiatzaren 6an egingo da Donostiako Larratxo Kultur Etxean: Etxahun Lekue, Haizea Arana, Maddi Ane Txoperena eta Maialen Lujanbio.

Bigarren saioa, Gure Esku Legoke, maiatzaren 11n egingo da, Bilboko Bilborock aretoan: Eneko Lazkoz, Jone Uria, Maider Arregi eta Oihana Iguaran.

Hirugarren ekitaldia, Gorputzak Esango Luke, maiatzaren 18an izango da, Gasteizko Baratza aretoan: Ane Labaka, Aner Peritz eta Nerea Ibarzabal

Azkenik, maiatzaren 25ean azken ekitaldi egingo da, Gaur Edozertarako Libre, Zarauzko Modelo aretoan: Amaia Iturriotz, Oihana Bartra eta Xabat Galletebeitia.

Saio guztiak 18:30ean hasiko dira.

Informazio gehiago, hemen.

Otsailaren 8an abiatu genuen Euskal Alien Nazioa ihes-gela Euskararen Etxean, zeinak euskara eta zientzia fikziooa uztartzen ditu. Ekimenak harrera oso ona izan du bere lehen hiruhilekoan, COVIDak eragindako egoera gorabehera: 46 taldek parte hartu dute ihes-gelan, hau da, 229 lagun igaro dira gure ihes-gelatik.

43 talde Bizkaikoak izan dira eta 3 Gipuzkoakoak (gogoratu egun COVIDak eragindako mugikortasun murrizketa nabarmenak ditugula); 46 horietatik 15 euskaltegietako taldeak izan dira, euskaltegietako ikasleen artean ere oso harrera ona izan baitu ihes-gelan. Halaber, egitasmoaren pilotajea Bilboko Gabriel Aresti euskaltegiarekin egin genuen.

Harrera positibo horren ondorioz, Aste Santuan egunero eskaini genuen ihes-gela eta txanda guztiak bete ziren. Laster, Museoen Nazioarteko Egunaren harira ere, maitzak 18, eskaitza zabaltzeko asmoa dugu, -Euskal Alien Nazioa bisitatzeko egunak ostegun, ostiral eta larunbata izan ohi dira-.

Ihes-gelak zietzia fikzioa eta euskara batzen dituen erronka proposatzen die bisitariei: “2155. urtean gaude. Estralurtarrak Euskal Herrira iritsi berri dira euskararekiko mirespenak itsututa. Beraien espazio-ontzia Euskal Herriko txoko guztietatik ikus daiteke. Beraien helburua argia da: euskara hartu eta beraien bizilekura eraman…”.

Informazio gehiago, hemen.

Arriaga Antzokiak euskaraz ekoitzi du Pascal Rambert frantziarraren Clôture de l’amour (Maitasunaren itxiera) “ospetsua”; Rambertek berak zuzendu du, hain justu, euskarazko moldaketa, zeina Miren Gaztañagak eta Eneko Sagardoyk taularatuko duten gaur, bihar eta etzi, apirilak 29 eta 30 eta maiatzak 1  hurrenez hurren.

Arriaga Antzokiak iragarri duenez, Gaztañagak eta Sagardoyk “pasioz eta gordintasunez” antzezten dute bikote baten apurketa “lazgarria”. Bataila dialekto gordina gertatuko da bikotekideen artean,  elkar txikitu arte. Beldurra eta askatasunaren arteko borroka ere azalduko da.

Honela dio sinopsiak: “Intentsitatea, emozioa, pasioa, gordintasuna, mina… horiek dira Maitasunaren itxiera lanaren interpretazioa ondoen azaltzen duten hitzetako batzuk. Hizkuntza da garrantzitsuena, egoera batzuetan tortura fisikoa baino eraginkorragoa baita. Bi maitale aurrez aurre, hainbat urtez eraikitzaile eta suntsitzaile izan duten harremana betiko itxi nahian. Argudioak, kexak, gaitzespenak, mina, amorrua eta maitasuna gurutzatu egiten dira, pasioz eta erraietatik adierazten den hizkuntza zehatz, kirurgiko eta uholdezko baten bidez”

Informazio gehiago, hemen.

Euskal idazleen lanak atzerriko hizkuntzetara itzultzeko diru-laguntzak eskatzeko epea zabaldu du Etxepare Institutuak; proposamenak aurkezteko epemuga maiatzaren 27a izango da. Aurtengo edizioa, gainera, nobedade batekin dator: “argitaletxeen kasuan, edizio eta sustapen gastuak ere diruz lagunduko dira.”

Institutuak ondorengo itzulpen-jarduerak lagunduko ditu diruz: “Batetik, jatorriz euskaraz idatzi eta argitaratutako literatura-lanak edozein hizkuntzatara itzultzea. Eta, bestetik, Euskal Autonomia Erkidegoan erroldatutako idazleek jatorriz gaztelaniaz idatzi eta argitaratutako literatura-lanak euskara ez den beste edozein hizkuntzatara itzultzea. Hizkuntza jakin bateko lehen itzulpenak baino ez dira lagunduko bi kasuetan, eta diruz lagundutako itzulpenak argitaratzeko gehieneko epea 2022ko abenduaren 30a izango da”.

Deialdi honetarako gehienezko zenbatekoa 64.000 eurokoa izango da: 44.000 euro itzulpen lanetarako eta 20.000 euro edizio eta sustapen lanetarako.

Deialdira aurkeztu nahi izanez gero, hemen jasotzen dira jarraibideak.