Etxea(e)ko Euskararen

Horman Poster konpainiaren Antigone edo ezetzaren beharra antzezlanak eskuratu du XXII. Donostia Antzerki Saria. Epaimahaiaren arabera, “klasiko baten egokitzapen, kontakizun eta bertsio freskoa” dela nabarmendu du epaimahaiak”.

Martxoaren 27an, Antzerkiaren Nazioarteko Egunean, egingo dute sari-banaketaren ekitaldia Viktoria Eugenia antzokian, eta bertan antzeztuko dute ostera ere obra; Horman Poster antzerki-taldeak 12.000 euro eta Oaia Peruarenaren artelan bat jasoko ditu.

Antigona antzezlan klasikoaren bertsio librea da, estreinakoz euskarara ekarria. Alaia Martin bertsolariak idatzitako sinopsiaren arabera, “Antigona obra erabat garaikidea da, eta beharrezkoa zen haren oihartzuna euskaraz entzunaraztea. Bertsio libre honek mendeetan zehar konpondu ez diren gatazkak eszenaratzen ditu, erdi komikoa erdi tragikoa den begiradaren ikuspegitik. Gizarte-arauek, familia-kodeek, botere-harremanek, egitura desegituratuek eta grinek odoleztatutako salda, non zalantzan jartzen den bertan egosten ari den guztia. Baita antzezlana bera ere. Pertsonaia indartsu eta poliedrikoek gauzatzen duten festa distiratsua”.

Sofoklesen testuan hainbat lagunek parte hartu dute, euskarazko bertsio garaikide eta kolektibo-kolaboratzailea ontzeko asmoz, izan ere, Jokin Zaitegi, Anouilh, Brecht, Zambrano eta Zizek-en testuetatik abiatu dira Horman Poster taldeko kideak; taldeko hausnarketa luze baten emaitza da obra.

Xanti Agirrezabala, Maite Aizpurua, Jon Ander Urresti eta Matxalen de Pedro aktoreek antzezten dute obra, Igor de Quadraren zuzendaritzapean.

Azkenik, azaroaren 10ean, lan berria estreinatuko dute Bilboko Arriaga antzokian, Souvenir komedia estralurtarra antzezlana, kolonialismo estralurtarraren eta turismo espazialaren gaineko gogoeta.

Informazio gehiago, hemen.

Bilboko Loraldia jaialdiaren zortzigarren edizio egingo da martxoaren 7tik 27ra  bitarte,  Hautsi zen anphora! lelopean. 26 ikuskizun bilduko ditu eta gazteen sortzaileen egitasmoek leku berezia izango dute.

Ruper Ordorikaren lehenengo grabazioaren izenburutik hartu du leloa aurtengo Loraldiak. Diskoa duela 40 urte argitaratu zen, 1980. urtean. Bada, urteurren horren harira, Loraldiak titulu bereko emanaldi gogoangarria ondu du martxoaren 3an, Euskalduna Jauregian: “Hautsi da Anphora disko osoa, hasieratik amaiera, eszenaratuko dute Ruper Ordokira & Mugalarisek, Bernardo Atxagak gaurko begirada literarioa irakurtzen duen bitartean. Geroari begiratzen dion sormena da. Pott Bandaren garaian bezalaxe, geroa gaur izango dugu”.

Euskal kulturaren erreferenteak eta sortzaile berriak batu nahi izan ditu festibalak egitarauan; gazteen artean, besteak beste,  Alaia Martin bertsolaria, J Martina musika taldea, Satiro aktorea, Noemi disko jartzailea eta Alaine Agirre idazlea.

Ikuskizunen beste ezaugarri nagusia bat diziplinen uztartzea da. Hori dela eta askotariko adierazpenak nahasten dituzten ikuskizunak izango dira zikloan, hala nola, Gorpuztu, “duela gutxi argitaratutako Fereka liburua (Maria Oses eta Libe Argoitia)  eta Ilun eta Abar diskoa (Idoia) oinarritzat hartuta, emanaldi berezi bat sortu dute sortzaile gazteek”; Garaiz: 60. T.M., “bi dantzari, bi musikari eta idazle bat denbora zizelkatuko dute eszenan” edo ; Hedoi Etxarte idazlearen Sortaldekoak poesia liburuan oinarritutako ikuskizuna, zeinak literatura eta musika batuko dituen.

Egitarau osoa, hemen.

Euskalgintzaren Kontseiluak Etorkizuneko hizkuntza-politikak eta euskararen erabilera erosoa izenburuko hitzaldi-eztabaida antolatu du gaur, Bilboko La Bolsa eraikinean, 19:00etik aurrera.

Kontseiluaren arabera, euskararen normalizazioa, Batuz Aldatu akordioa eta beste hainbat gairi buruz solastatzeko beta izango dute bertaratuek.

“Batuz aldatu izena hartu du Euskalgintzaren Kontseiluak hizkuntza-politiketan eragiteko adostasun sozialen ekimenak. Jauzia egiteko garaia da: hizkuntza-eskubideen alde, gizarte kohesioaren alde, euskararen alde. Eta horretarako, ekainaren 19an aurkeztutako dokumentuak hizkuntza-politika berrirako bide-orria izan nahi du”.

• 

Ikastetxeetako LH1, LH2 eta LH3ko ikasleentzat egokitu ditugu Euskararen Etxean kokatutako Euskararen Interpretazio Zentroko edukiak.

Hala, Hizkuntza aniztasuna munduan eta gugan izeneko jardueran, ikasleek bi ekintza ezberdinetan parte hartzeko aukera izango dute, Hostopostoak eta Hizkuntzen mundua.

Biak ala biak, Euskararen Interpretazio Zentroaren edukiak lantzeko jarduerak dira, eta bisita bakarrean egin daitezke.

Hostopostoak, mahai-jolas erraldoi bat da; bertan, EIZko edukiekin lotutako hainbat proba egin eta galdera erantzun beharko dituzte.

Hizkuntzen Munduan, aurkezpen dinamiko eta parte-hartzaile baten bidez munduko hizkuntzei, hizkuntzen garrantziari eta euskarari buruz hitz egingo dugu.

Egin erreserba telefonoz: 94 402 80 81

Cormac McCarthy idazle estatubatuarrak 1973. urtean idatzitako Child of God (Jainkoaren Seme) eleberria plazaratu du Igela argitaletxeak.  Juan Mari Mendizabalek ekarri du euskarara,  eta Anjel Lertxundik epilogoa idatzi du. Joseba Agirrezabalaga, berriz, azalaz arduratu da.

McCarthy bizirik dagoen idazle estatubatuar onenetarikoa da, eta biolentzia eta tragedia uztartzen dituen Southern Gothic genero narratiboaren  ordezkaria da.

Bere ibilbidearen hastapenetan idatzi zuen Jesusen Seme, zeina euskarara ekarritako McCarthyren lehen obra den. Honatx sinopsia: “Lester Ballard izaki ustela da. Bere infernurako bidea da hau. Ez da esperantzarik Tennesseeko baso goibeletan.

Zergatik da, bada, hain nobela nabarmena? Faulknerren oinordeko behinenak idatzi duelako, humanitatearen akaberak zer dakarren erakusten digulako, uste baino gertuago ditugun Tennesseeko baso goibelei ere euskara darielako.

Gau eremu ilunagorik egon balitz, aurkituko zukeen, dio narratzaileak. Zenbatetan ez garen ilunpean galdu. Lester Ballard izaki ustela da. Eta, halere, zu izan zintezke Lester Ballard”.

McCarthyk makina bat nobela arrakastatsu idatzi ditu; haietariko batzuk zinean ikusi ahal izan dira, tartean, No Country for Old Men (2005) eta The Road (2006). Haatik, zaleen eta adituen nobela kutuna Blood Meridian (1985).

Ramon Saizarbitoriaren Martunene eleberri ezagunak hamar urte beteko ibilbidea beteko du aurten. Hori dela eta, Bilbo Zaharra Forumak ekainean egingo duen irakurleta jarraiturako hautatu du.

Aurretik baina, sei hitzaldi biltzen dituen hiru hitzorduko ekitaldia ondu du, hilaren 21etik 23ra bitarte.

Egitaraua:

Astelehena 21

Pedro Alberdi: Fikzioaren hitzarmenak.

Markos Zapiain: Trauma eta transmisioa.

Asteartea 22

Mariasun Landa: Irakurketa eta ebokazioa.

Juanjo Olasagarre: Martutene: irakurketa bat.

Asteazkena 23

Itxaro Borda: Eta emazteak zer?

Iban Zaldua: Martutene: Esperimentu bat fikzioarekin.

2021. urtean plazaratu zuen Saizarbitoriak Martutene. Eleberri luzea da, eta bi bikoteren harremana jorratzen du, tartean, atzerriko neska bat ere agertuko da.

Ikastetxeek covid ziurtagiria aurkeztu beharrik gabe bisitatu ahalko duzue Euskararen Interpretazio Zentroa, eta baita eskola programan parte hartu ere.

Dena den, guztion beharretara egokitzeko asmoz, online bisita egiteko aukera eskaintzen ere jarraitzen dugu.

• Ikastetxeentzako eskola programa

Ikastetxeek Euskararen Interpretazio Zentroko bisitaz gainera, eskola programa egiteko aukera dute, hau da, lantegi batean parte hartzeko aukera eskaintzen dizuegu.

Hartara, Interpretazio Zentrora egindako bisitan euskararen historia, jatorria edota egoerari buruzko informazio baliagarria jasoko dute ikasleek. Era berean, euskararen erabilera eta sustapenarekin lotutako lantegi batean parte hartzeko aukera ere izango dute.

Jarraian, Eskola-programaren berri ematen duen bideoa ikus dezakezue:

Egin erreserba!

Hiru urteko geldialdi eta gogoetaren ondotik, etorri da laukotearen hirugarren lana, Vulk ez da, euskara hutsez grabatua. Egun formatu digitalean eskura daiteke, baina otsailaren 14an formatu fisikoan izango da, binilozko LPa.

Hirugarren lana aurreko bi diskoen jarraipen sakona da, izan ere, hiru urtez izan da Bilboko post-punk laukotea diskoa prestatzen. Grabazioak bi nobedade nagusi biltzen ditu: batetik, euskara hutsean aritu dira estreinakoz eta bateria-jotzailea berria da, Jangitz Larrañagak Javier Marco ordezkatu baitu.

Aurreko lanetan euskararen presentzia izanagatik ere, euskaraz abestutako kantuak berez nabarmendu ziren, tartean, 2018an plazaratutako Ground For Dogs diskoan jasotako Behiaren Begirada.  “Andonik (abeslariak) bere eguneroko hizkuntzan idatzi du, zuzenago ateratzen zaio. Kantatzeko era aurreko diskoetan baino adierazgarriagoa da. Letren edukia ulertzen ez baduzu ere, mezua argiago iristen zaizu. Inoiz baino unibertsalagoa da”, azaldu dute taldekideek Mondo Sonoro aldizkarian.

-Vulk Ez Da diskoak hamar kantu biltzen ditu. Abestiok post-punk klasikotik edaten duen jario garaikidean biltzen dira, oraintsu argitaratu dute Spotify zerrendari erreparatzea baino ez dago, bertan, soinu klasikoak eta garaikideak nahasten baitira, angeluarrak eta oldarkorrak, hala nola, Zarama, Jotakie, The Stooges, Television, Fugazi, Adolescents, Big Boys, Gang Of Four, The EX, LCD Soundsystem eta Kaskezur.

“Birusen hilabete hauetan gure lurralderik mugatuenean giltzapetu gara, eta bizilagunari arreta gehiago eskaini behar izan diogu eta Londreseko moda-bandan gutxiago pentsatu behar izan dugu”, esan dute taldekideek lan honen erreferentzien harira.

Berako (Nafarroa) Atala estudioan jaso dute disko, zuzenean, Iñigo Irazoki teknikariaren gidaritzapean, eta Montgri diskoetxeak argitaratuko du: “Kantuok adiskidetasunari eta amodioari buruz hitz egiten dute ikuspegi existentzial batetik, eta gizateriaren indarkeriara hurbiltzen gaituzte errealitatearen ezintasunetik”.

Informazio gehiago, Berria egunkarian.

Erein eta Igela argitaletxeek otsailaren 2an aurkeztuko dituzte Literatura Unibertsala bildumako 180, 181 eta 182. aleak: Bihotza negar eta irri, Maryse Condé (itzultzailea, Joxe Mari Berasategi), Ekaitza eta beste 34 ipuin, Kate Chopin (itzultzailea, Joxe Mari Berasategi) eta Landa aldeko neskak, Edna O’Brien (itzultzailea, Gema Lopez Las Heras).

Maryse Condé Frantziako idazle feminista ezaguna eta Karibeko kultura afrikarraren zabalkundeko ekintzailea da. Frantsesez idatzi du bere obra ia osoa. Askotariko lanak idatzi ditu, tartean, fikzio historikoa, ipuinak, eleberriak, saiakerak eta olerkiak.

Bihotza negar eta irri 1999. urtean argitaratu zuen. Maryse haurra da kontakizunaren protagonista. Etxean, Karibeko Guadalupe uhartean, gurasoek ez dute kreolerik hitz egin nahi, eta harro daude frantsesak izateaz, baina, familiak Paris bisitatzen duenean, neska txikiak erreparatzen dio zuriek sorbalda gainetik nola begiratzen dieten.

Kate Chopin, jaiotzez Katherine O’Flaherty Louisianan bizi izan zen idazle estatubatuarra izan zen.  Gehienbat ipuinak idatzi izan zituen, 200 inguru. Wikipediaren arabera, “Louisianako kreoleen ohitura eta hizkerak adierazten zituenez bere lanetan, idazle kostunbristatzat hartu zuten askok; baina bazegoen beste alde bat bere kontakizunetan, emakumezkoen esperientzia angelu berrietatik agerraraztekoa, independentziarako grina eta desira sexuala duten emakumezkoak dira sarri”. Ekaitza kontakizuna 1898. urtean idatzi zuen.

Edna O’Brien irlandar nobelagilea da. Farmaziako ikasketak egin zituen, eta farmazialari jardun zuen, 1960. urtean estreinako eleberria argitaratu zuen arte: The Country Girls (Landa aldeko neskak), zeinak trilogia osatuko zuen Girl with Green Eyes (1962) eta Girls in Their Married Bliss (1964) lanekin batera. Trilogiak Irlandaren historia kontatzen du, bere bi protagonisten bizitzaren bitartez. Protagonistek nazionalkatolizismoak markatutako gizarte landatar eta kontserbadore bati egin behar diote aurre, non emakumeek askatasunerako tarte txikia duten.