Etxea(e)ko Euskararen

Gabriel Aresti euskaltegiak hitzaldi musikatua antolatu zuen atzo Euskararen Etxean. Hala, Rafa Ruedak bi saio eskaini zituen euskaltegiko bi talderentzat, arratsaldez.

Bidenabar, Rafa Ruedak Rueda izeburuko diskoa argitaratu berri du. Diskoak zortzi kantu biltzen ditu, Jon  Agirrezabalagak (WAS) ekoitziak, Bilboko El Tigre estudioan. Arrizabalaga, halaber, grabazioaren elektronikaz arduratu da.

“Gitarra, ahotsa, elektronika  eta literatura uztartu ditu zortzi kantuz osatutako bere bakarkako  seigarren lan luzean. Lan berri honetan eta Inge Muller, Joseba  Sarrionandia, Iñigo Astiz, Audre Lorde, Mari Luz Esteban, Josu  Goikoetxea eta Elena Olaberen testuak musikatu ditu”.

Bideoan, Foto Zaharrak izenburuko kantu entzun eta ikus dezakezue; abestiaren hitzak Iñigo Astiz idazleak egin ditu.

Aretoak erabilgarri

Euskararen Etxeko aretoen harira, espazio guztien erabilera doakoa da eta erreserba egitea ezinbestekoa da. Hartara, espazioa kudeatzea hain kontu garrantzitsua den garai honetan, gogoratu lau areto ditugula erabilgarri, besteak beste, bilerak, jardunaldiak, trebakuntza-saioak, lan-saioak eta aurkezpen-ekitaldiak egiteko.

Osasun neurriak bermatzeko aretoaren edukiera murriztu egin dugu. Denon osasuna zaindu ahal izateko, aretoen erabilera eguna eta ordua aurrez erreserbatzea ezinbestekoa da. Egin erreserbak! 

Deustuko Berbaizu elkarteak Euskararen Etxean egingo du Irakurleen Txokoaren hurrengo hitzordua, abenduaren 16an, 18:00etatik aurrera. Saio horretan Amaia Telleriarekin idazlea izango da, eta Haize-Lekuak (Alberdania) liburua izango du hizpide.

Liburuaren Sinopsia: “Mikelak supituki utzi beharko du atzean baserriko haurtzaroa, ama alargunak Altsasun entregatzen duen unean. Han, gerra zibilaren itzal eta ilinti bizi-bizien artean, neskame arituko da hamahiru urte apenas dituen neskatoa. Hala egin dute bere aurretik ahizpa zaharrek, hala egingo du berak ere, txandan-txandan etxeko mahaia arintzea tokatzen zaionean, eta, bide batez, akaso gerora baliagarria izango zaion ofizioan trebatzea helburu”.

Hala, eleberriak protagonista nagusiaren heziketa sentimentalaren berri ematen du, baina hamahiru urteko neskato baserritarrak ez du bakarrik bizimodu berri bat ikusiko eta ikasiko, aro berri baten hastapenetan lekuko izatea ere egokituko zaio Gerra Zibilean. Haatik, ez da Gerra Zibilari buruzko nobela bat, baizik eta egoera zail horretan aurrera egin behar duen familiaren ingurukoa  eta, bereziki, neskato bati buruzkoa.

Telleriak Errenteria Hiria saria irabazia dauka, eta orain, lehen aldiz, eleberrirako jauzia egin du.

Euskal literaturari buruzko Hitzen Uberan webguneak 10 urte bete ditu, eta urteurren horren harira,  mahai-ingurua ondu du Hau ez da poeta bat (edo bai) izenburupean. Ekitaldia gaur egingo da, Donostia, Victoria Eugenia Club aretoan, 18:00etik aurrera. Gonbidapenak eskatzeko: eie@idazleak.eus

Goiatz Labandibar, Ixiar Rozas eta Mikel Soto izango dira mahai-inguruan. Halaber, Hitzen Uberaneko kide Danele Sarriugarte eta Oier Guillanek solasaldia dinamizatuko dute.

Goiatz Labandibarrek askotariko lanak idatzi ditu, bestek beste, narrazioak, antzezlanak eta poesia. “Gainera, Uberanen parte hartu izan du kolaboratzaile moduan. Idazlea ez ezik, kazetaria ere bada”.

Ixiar Rozas ibilbide luzeko autorea da, baina azken urteetan ahotsaren inguruan ardaztutako esperimentazioan aritu da. Beltzuria (2014) saiakera eta Unisonoa (2020) poema-liburua dira Rozasen azken lanak.

Azkenik, Mikel Soto Txalaparta argitaletxeko editorea izan da urteetan. Aurten, Suak pizten direnean izenburuko poema-liburua plazaratu du.

Garbiñe Ubeda Euskal Idazlee Elkarteko lehendakariak Hitzen Uberanek argitaratutako elkarrizketan adierazi duenez, “Uberan garrantsitsua da, geure zigilupetik eta bestelako filtrorik gabe, ikusgarritasuna ematen dielako euskal literaturari eta idazleei. Era berean, urte osoko produkzioa hobekien edo bederen sakonen batzen duen medioa da. Egunerokoari jarraitzen dio eta era berean sakontasuna eskaintzen du”

“2010eko azaroan abiatu zen Hitzen Uberan, euskal literaturaren espezializaturiko ataria, Euskal Idazleen Elkartearen eskutik. Hainbat langile izan gara bertan (Uxue Alberdi, Oier Guillan, Danele Sarriugarte eta Imanol Ubeda), eta kolaboratzaile-sare zabal bat izan dugu hasiera-hasieratik. Eskerrik asko denoi. Urteurrena ospatzeko, zuzeneko ekitaldi bat antolatu dugu”.

Kattalin Miner idazlearen Turista klasea izenburuko bigarren nobela aurkeztuko du ostiralean Susa argitaletxeak, Donostiako Udal Liburutegian, 11:00etatik aurrera. Ekitaldia streaming bidez ikusi ahalko da: https://meet.jit.si/susa 

“Batzuek esku artean duzue jada (Turista klasea) eta zer poza! Hala ere, guk serio demonio aurkeztuko dugu ostiralean, gonbidatuta zaudete, streaming bidez bada ere”, esandu autoreak Twiterren.

Susak jakinarazi duenez, adiskidetasuna, elkartasuna, norberarengandik erauzi ezin ditugun beldurrak nagusitzen dira kontakizunean.

Honatx sinopsia: “Esnatu, gosaldu, jantzi, motxila, paketea eta nortasun agiria hartu, Hendaiara joan, Pariserako trenari itxaron. Baliteke gaurkoa izatea azken bisita. Eta oraindik ez zaizkio natural ateratzen talegoa bezalako hitzak. Batzuetan fribolo samarrak iruditzen zaizkio haien arteko elkarrizketak, ez dutelako politikaz hitz egiten, baizik eta pelikulez, liburuez, ametsez. Barre egiten dute, elkar babesten dute.

Uzkiari buruzko tailer batean ezagututako lagun txiletar batzuen etxean geratu zen lehenengo bisitan. Geroztik, ardo botilak hustu zituzten, “ahizpa” esan zioten elkarri, bizi zituzten biolentziak konpartitu. Baina haiei ez zien kontatu muga gurutzatuta trena hartzean sentitzen zuen izua, Charlie Hebdo-ren kontrako atentatua gertatu zenetik”.

Mari Luz Esteban idazleak eta Maialen Lujanbio eta Miren Amuriza bertsolariek parte hartuko dute Bertso Saio Literarioan, abenduaren 10ean, Euskararen Etxean, 19:00etatik aurrera. Hi(ZKI)bridoak egitarauaren lehen denboraldiaren azken hitzordua izango da Bertso Saio Literarioa.

Gonbidapenak doakoak izango dira, eta telefonoz erreserbatu beharko dira, gehienez bi, asteazkenetik (azaroak 25) aurrera, ondoko telefonoan eta ordutegian: 944 028 081, astelehenetik larunbatera, 10:00 – 14:00 eta 16:00 – 19:00.

Saioa streaming bidez ere ikusi ahalko da Euskararen Etxeko Youtube kanalean.

Hala, Mari Luz Estebanek kantuan jarriko ditu Miren Amuriza eta Maialen Lujanbio. Idazleak pasarte literarioak irakurri ondoren, pasarte horiei loturiko gaiak proposatuko dizkie. Hiru ahots elkarlanean. Erregistro guztiak lantzeko ahalbidea ematen du. Bertso-saio baten ohiko moldeak hautsi gabe, literaturaz gozatzeko aukera eskainiko da. Ahots mutazioak.

Baztango Udalak, (H)ilbeltza elkarteak eta Txalaparta argitaletxeak, elkarlanean,  2021eko (H)ilbeltza bekaren deialdia egin dute. Euskal literatura beltza hedatzea eta munduko literatura beltza euskaratzea du helburu.

“Urtero plazaratzen da (beka), baina txandakatu egiten dira, urtez urte, itzulpen eta sorkuntza lanak. 2021ean sormenezko lanak sarituko dira. Lanak aurkezteko epea 2020ko abenduaren 4an akituko da”.

Deialdiari 6.000 euro esleituko zaizkio. Parte-hartzaileek narratibako lanak (eleberri edo ipuin-bildumak) egiteko proiektuak aurkeztu beharko dituzte, jatorrizkoak eta euskaraz sortuak.

Horretarako propio osatutako epaimahaiak baloratuko ditu aurkeztutako lanak. Ondokoek osatuko dute epaimahaia: Baztango Udalaren ordezkaria (Joseba Otondo), Txalaparta argitaletxearen ordezkaria (Garazi Arrula) eta (H)ilbeltza elkarteak izendatutakoa (Miren Gorrotxategi).

Kantu Eskukadak ilustrazio eta testu liburua argitaratu dute Gaztezulok eta Olrait Studiok lankidetzan. Elkarlana pandemia garaian gauzatu zen, eta emaitza 100 euskal musika talderen 100 abesti ilustratu biltzen dituen liburua da. Kantu ilustratu horien arteko elementu edo ildo komuna eskuak dira.

 

Ekimenaren bidez, Gaztezulok Euskal Herriko musika panoramari bultzada bat eman nahi izan dio. “Kultur ekitaldiak bertan behera geratzen ari diren honetan Gaztezulok herri bat eraikitzeko kultura funtsezkoa dela azpimarratu nahi du. (…) Erakutsi nahi da euskaraz eta euskaratik edozer sortu daitekeela: Ez da urrutira joan behar kalitatezko bakarlari eta taldeez gozatu eta estilo ezberdinak dastatzeko”.

Liburuko ilustrazio zein testuak, gainera, poster bihurtu daitezke liburuan jasotzen den trokela erabiliz. “Nahi adina lamina kendu ahal izango dituzu liburutik etxeko hormak apaintzeko”.

Liburuan jasotako bandak:

Imanol Rayo zinegileak filmatutako Hik Kanpaiak estreinatuko da ostiralean. Zuzendariaren bigarren lan luzea da, eta Miren Gorrotxategiren 33 ezkil eleberrian oinarritzen da.

Zuzendariren hitzetan, “film zuzena da Hil kanpaiak: ia apaindurarik ez duena, eta, era berean, osagarri bisual eta eszenaratze argigarriak dituena”.

“Thriller beltz bat da, eta familia baten nondik norakoak jasotzen ditu mamian: gorroto zantzuak, belaunaldien arteko gatazka korapilatsuak, ezkutuan gordetako gorpuak, zigorrik izan ez duten delituak, mendekuaren gordintasuna…”, azaldu du Nagore Arin kazetariak Berria egunkarian.

Gaizka Izagirre kazetariak Gaztezulon jaso duenez, “zinema beltza eta tragediaren artean nabigatzen duen film aparta. (…) 2020an ikusi dudan euskal filmik onena da”. Horrekin batera, Izagirrek Javi Agirreren argazki zuzendaritza nabarmendu du.

Besteak beste, Itziar Ituño, Eneko Sagardoy, Yon González eta Iñigo Aranburu aktoreen lanaren inguruan ardazten da trama: Gerizmendi deituriko baserri bat da guztiaren epizentro; izan ere, giza hezur batzuen arrastoak agertuko dira egun batean. Nola jokatu jakin ez, eta Fermin eta Karmen senar-emazteek Nestor semeari deitzea erabakiko dute; eta Nestorrek, Ertzaintzari. Baina Ertzaintza heltzerako, desagertu egingo dira hezurren arrastoak.

“Ikusleek osatu behar dugun pelikula oso interesgarria da, protagonisten begiraden eta isiluneen bitartez eraiki behar dugun puzzle psikologiko moduan planteatua”, azpimarratu du Izagirrek.

Susa argitaletxeak Ganbila antzerki bildumako hiru lan berri aurkeztuko ditu bihar, azaroak 17, Donostiako Udal Liburutegian, 11:00etatik aurrera. Hauexek dira argia ikusiko duten hiru liburuak: Panpina (Erika Olaizola eta Kamikaz Kolektiboa), Zartatua / 4.48 Psikosia (Sarah Kane) eta Bidaideak (Agurtzane Intxaurraga, Arantxa Iturbe eta Hika Teatroa).

Aurkezpen ekitaldian Erika Olaizola, Agurtzane Intxaurraga, Arantzazu Fernandez eta Oier Guillan izango dira. Aurkezpena, halaber, streaming bidez jarraitu ahalko da: https://meet.jit.si/susa

Liburuei dagokienez, Panpina Erika Olaizoaren antzerki lana da, adierazteko beharretik sortutakoa. Hala, liburuan antzezlanaren testua ez ezik,  obrak berak eragindako bestelako gogoetak ere biltzen dira. “2019ko udazkenean estreinatu zenetik, Panpina antzezlana emanalditik emanaldira hazten joan da. Publikoarekin berehalakoa izan da konexioa, eta gerora, Erikak emanaldiz emanaldi antzezlanaren energiaz jabetu ahala, gero eta ozenago egin du eztanda haren oholtza gaineko indarrak”.

Zartatua / 4.48 Psikosia liburuak bestalde, Sarha Kane dramaturgo britainiarraren bi lan biltzen ditu, Arantzazu Fernandezek itzuliak. “Euskal literatura dramatikoen idazleen lanak publikoaren eskura ipintzearekin batera, nazioarteko azken dramaturgiaren berri zabaltzen saiatuko gara Ganbila bildumatik”. Kaneren lanak ez dira “batere samurrak”, besteak beste, bortizkeria, abusuak edo heriotza ironia eta umorearekin uztartzen baitira. “Sintaxia askotan bortxaturik azaltzen da”.

Azkenik, Bidaideak Agurtzane Intxaurragak eta Arantxa Iturbek Hika Teatroa konpainian garatutako lankidetza “eredugarriaren” emaitza da.  “Zuzendariaren eta idazlearen arteko elkarlan eta dialogoaren isla da: nola baten imajinarioak elikatu dezakeen bestearena, nola bien artean sortzen den hirugarren espazio zabal bat”. Liburuan hiru testu biltzen dira: Ai ama! (2002), Ixa (2003) eta Aitarekin bidaian (2010).