Albistea Poloniako Białystok hirian jakinarazi dute, bertan egin baita 2025eko edizioa. Euskararen Etxeko zuzendari Iurdana Acasuso Polonian izan da EMYA sarietarako finalista izan baita Euskararen Etxea.
2026ko ekainaren 10etik 14ra, Bilbo izango da Europako museologia eszenaren erdigune. Euskalduna Jauregian egingo dira European Museum of the Year Awards (EMYA) sarien banaketa eta kongresua, European Museum Forum-ek antolatuta.
Bilbok Europako museo-eszenako ekitaldirik prestigiotsuena hartuko du datorren urtean. Hiru eguneko kongresua izango da museoen sektoreko profesionalentzat eta kultur eragileentzat. Ondoren, sari banaketaren gala egingo da, eta hainbat kultura-ekintza osagarri ere antolatuko dira hirian.
Leixuri Arrizabalaga, Euskara, Kultura eta Kirol Saileko foru diputatua, pozik agertu da albistearekin: “Nazioarteko kultur ekitaldi garrantzitsu bat hartuko dugu gure hirian, aukera paregabea da gure museoak ezagutzera emateko, nazioarteko harremanak sendotzeko eta ezagutza trukerako.”
EMYA sariak
1977an Europako Kontseiluak sortuta, European Museum of the Year Awards sariak museoen bikaintasuna eta berrikuntza aitortzen dituzte. Azken bi urteetan ireki edo berritu diren museoei zuzenduta daude, ikus-entzuleen esperientzia, hezkuntza estrategiak eta gizarte-erantzukizun berritzailea nabarmentzen dituzten proiektuak saritzeko helburuarekin.
Euskararen Etxeak Polonian egingo diren EMYA 2025 Europako Museoen Sarien kongresuan eta sari banaketan parte hartuko du
Euskararen Etxea European Museum of the Year Awards (EMYA) 2025 sarietan finalista izateko aukeratu dute, Europako 42 museo berritzaileenen artean kokatzen duen saria.
Hori dela eta, European Museum Forum erakundeak antolatu duen European Museum of the Year Awards (EMYA) sarien kongresu eta sari banaketan parte hartuko du Euskararen Etxeak, Poloniako Białystok hirian, maiatzaren 21etik 25era bitarte. Aurten, Oroimena eta elkartasuna ekintza kolektiborako lelopean egingo dira.
Euskararen Etxeko zuzendari Iurdana Acasuso Atutxak, hain zuzen, bi agerraldi egingo ditu maiatzaren 23an: batetik, 30 minutuko hitzaldia eskainiko du Euskararen Etxeko egitasmoa aurkezteko, Europako Kontseiluaren eskutik jasotako Europako 2025eko Museoan Saria tarteko; eta, bestetik, Ondare bizia: museoak eta komunitateak orainari forma ematen izenburuko mahai-inguruan parte hartuko du, beste museo batzuekin batera: Alvor Lifeboat Interpretation Center, Portimão, Portugal; Open Air Museum Het Hoogeland, Warffum, Herbehereak, eta, azkenik, Collective Memory Point, Vad, Errumania.
Maiatzaren 24an, halaber, EMYA 2025 sari nagusiaren irabazlea iragarriko dute, 22:00etan.
EMYA sariak
Europako Kontseiluak 1977an sortutako Europako Urteko Museoen Sariek (EMYA) Europako museo-sektorearen bikaintasuna eta berrikuntza aitortzen dute. Sari-banaketa ekitaldia maiatzaren 24an izango da, Białystok-en (Polonia), European Museum Forum-en urteroko kongresuan.
Europako museo-eszenaren bikaintasuna saritzea eta museoen aurkezpenean eta kudeaketan berrikuntza sustatzea du helburu. Azken bi urteetan instalazioak modernizatu edo jendearentzat ireki dituzten erakundeei ematen zaie saria, ikus-entzuleak erakartzeagatik, murgiltze-esperientziak eskaintzeagatik eta hezkuntzan eta gizarte-erantzukizunean estrategia berritzaileak garatzeagatik nabarmentzen direnei.
“Euskararen normalizazio eta biziberritze prozesuaren egungo erronketako bat da euskal herritar berriak helburu hori erdiesteko aliatu egitea. Horretarako, ezinbestekoa da hizkuntza harrera egokia gauzatzea. Premia hori sumatuta lanean ari dira hainbat eragile eta instituzio. Nolanahi dela, sortzen ari diren gogoeta eta praktika horiek elkarrekin partekatu eta amankomunean bideratzea premiazkoa da hizkuntza harrera egokira ailegatzeko”.
Hauexek dira jardunaldietan parte hartuko duten hizlari batzuk: Vanessa Bretxa i Riera Kataluniako Generalitateko Katalanaren Ezagutza Eskuratzeko eta Erabilera Sustatzeko zuzendari nagusia, Belen Uranga Arakistain Soziolinguistika Klusterreko ikerlaria eta Bat Soziolinguistika Aldizkariaren koordinatzailea eta SOS Arrazakeria erakundeko kide Mikel Mazkiaran Lopez de Goikoetxea. Ikusi egitarau osoa.
Ekimena udaletako arduradun politikoei, euskara eta migrazio teknikariei, hezkuntza formal eta ez-formaleko hezitzaileei eta gizarte mugimenduetako kideei zuzenduta dago; halere, interesa duen nornahi bertaratu daiteke.
Euskararen Etxea, plazara erakusketa ikusgai dago Deustuko Unibertsitateko Auditorioko Klaustroan, -aurretik, Leioan kokatutako UPV/EHUren Bizkaiko Campusean izan zen-. Euskararen Etxeak eta Bizkaiko Foru Aldundiko Euskara, Kultura eta Kirol Sailak antolatu dute erakusketa, Deustuko Unibertsitatearen laguntzarekin, eta maiatzaren 14tik ekainaren 27ra bitarte izango da bertan.
Maiatzaren 15ean egindako inaugurazio ekitaldian, hauexek parte hartu zuten: Leixuri Arrizabalaga Arruza Kultura, Kirol eta Euskara foru diputatuak, Iurdana Acasuso Atutxa, Euskararen Etxeko zuzendariak, Juan Jose Etxeberria Sagastume Deustuko Unibertsitateko errektoreak, Sara Muniozguren Ortiz Itzulpengintza eta Hizkuntza Laguntzako Zerbitzuen Ataleko zuzendariak eta Xabier Riezu Arregui, Hizkuntza Politikarako errektoreordeak.
Erakusketa Bilboko Euskararen Etxean kokatutako Euskararen Interpretazio Zentro berriaren lagin bat da, zentroko edukietatik abiatuta ondu baita.
Zentro berria 2023ko otsailean inauguratu zen, eta Kirmen Uribe idazleak, 2009ko Literatura Sari Nazionala jaso zuenak, eta Patxi Baztarrika soziolinguistak osatutako talde zientifikoaren lanaren emaitza da, baita hirurogei erakunde eta partikular baino gehiagoren parte-hartzearen emaitza ere, elkarlaneko proiektua baita Euskararen Interpretazio Zentro berritua.
Euskararen Etxeko lantaldeak, halaber, dinamizazio saio bat egingo du ostiralean, maiatzaren 16an, Unibertsitateko Auditorioko Klaustroan bertan, bertaratuak erakusketan murgil daitezen, 10:30etik 12:00etara.
“EUSKARAREN ETXEA, PLAZARA” ERAKUSKETA
Euskararen Etxea, plazara erakusketaren bidez, Euskararen Etxeak bere hormak gainditu eta Interpretazio Zentro berriaren edukien lagin txiki bat aurkeztu nahi du, eta herritarrak bere egoitzara hurbiltzera gonbidatu nahi ditu, bisita esperientzial eta ludiko batetik abiatuta, bisitariak euskararen izaera poliedrikoan murgildu daitezen.
Euskararen Etxea, plazara erakusketaren helburua da euskara, antzinako hizkuntza izateaz gain, gaztea, zirraragarria eta eraikitzen ari den hizkuntza dela ezagutaraztea, eta baita munduko hizkuntza-aniztasunaren parte dela ere nabarmentzea.
Horretarako, erakusketak askotariko edukiak biltzen ditu, besteak beste, euskararen egunez eguneko egoeraz ohartarazten duten datuak, euskararen historia josi duten pertsonaia eta gertaerak, euskararen etorkizunerako erronkak edo euskal kulturaren aberastasuna eta kalitatea islatzen duten edukiak.
Horrekin batera, erakusketak egingo duen bidean tokian tokiko ezaugarri eta datuak ere erakutsiko ditu, udalerri edo erakundeekin lankidetzak gauzatuko baitira, beren ezaugarri eta ñabardunak erakusteko asmoz. Hala, Deustuko Unibertsitateak emandako euskarari buruzko hainbat datu jaso ditu erakusketak, eta bertan dagoen tartean, hezkuntza-komunitateak euskara nola bizi duen erakutsiko du, Euskararen bidea Deustuko Unibertsitatean 1965-2025: 11 mugarri erakusketaren bitartez.
Horretaz gainera, bisitariek haien testigantzak ere utzi ahalko dituzte bisitariek euskararekin duten harremana aztertzea xede duen harien jolas baten bitartez, bai eta galdera irekien bidez.
Azkenik, erakusketak lekua egin dio Gaitu adimen artifizialari euskara irakasteko proiektuari. Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak eta Euskararen Erakunde Publikoak bultzatutako egitasmoa da, 2023an sortua, Common Voice proiektuaren parte gisa.
Aste Santuan, Euskararen Interpretazio Zentrora (EIZ) hurbilduko diren bisitariek bisita gidatuak eskatzeko aukera izango dute, hala euskaraz nola gaztelaniaz; izan ere, oporraldian zentroko bisita gidatuen eskaintza handitu egingo da.
Euskararen Etxeak 2025eko Europako Museo Onenaren Saria jaso du Estrasburgoko Europako Kontseiluko Parlamentu Biltzarreko (PACE) Kultura Batzordeak antolatutako ekitaldian.
Bertan izan dira Elixabete Etxanobe Bizkaiko Ahaldun Nagusia, Iurdana Acasuso Euskararen Etxeko zuzendaria, eta Euskara, Kultura eta Kiroleko diputatu Leixuri Arrizabalaga eta saria jaso dute batzordeko buru den Konstantinos Efstathiou-en eskutik.
1977 ezkero, Europako Kontseiluaren Museo Saria museo bati urtero ematen zaio era aipagarrian laguntzeagatik Europako kultur ondarea ulertzen, giza eskubideen eta demokraziaren errespetua sustatzen, kultur zubiak sortzen, muga sozial eta politikoak gainditzen, egungo problema sozialei buruz bisitariek duten ezagutza eta ulermena areagotzen eta herritartasun demokratikoaren ideiak esploratzen.
Ekitaldi honen ostean, Bizkaiko Ahaldun Nagusia gonbidatua izan da Europako kontseiluko Kultura, Zientzia eta Hezkuntza Batzorde honetan parte hartzeko. Bertako kideen aurrean egindako agerraldian Bizkaiko agintari gorenak euskararen aldeko diskurtsoa egin zuen “Pozik gaude Europako Museorik onenaren saria jasotzeko, baina argi utzi nahi dugu euskara ez da museoko pieza bat. Euskara hizkuntza bizia da hiztunen eta euskal gizartearen inplikazioari eta konpromisoari esker. Horregatik sari hau euskal gizartearentzat errekonozimendua da, guztiontzako, lanean jarraitzeko bultzada ematen gaituena.”
Bertan ere, eskerrak emateaz gain, Acasusok zentroaren zeregina laburbildu du “belaunaldien arteko jarduerak dituen zentro txiki baina dinamikoa gara, lotura sozialak eta komunitate sendoagoa sortzen dituena” eta gaineratu du “Euskararen Etxean gure hizkuntza milaka urtekoa eta aldi berean gaztea dela islatu nahi izan dugu, inguru anitz batean bizitzen eta bizitzea egokitu zaion garai bakoitzera egokitzen jakin duelako. Gizarte gisa, euskararen ispiluan islatuta ikusten dugu geure burua”.
Euskararen Interpretazio Zentroa EMYA 2025 sarietarako izendatu dute Europako museo onenen artean. Baina, aurretik, 2025eko Museo Saria esleitu dio Europako Kontseiluko Parlamentu Biltzarreko Kultura Batzordeak, “euskal kulturari eta gizarteari egindako ekarpenagatik”.
Datorren astelehenean, apirilak 7, Euskararen Etxeak 2025eko Museo Saria ofizialki jasoko du Europako Kontseiluko Parlamentu Biltzarreko (PACE) Kultura Batzordearen eskutik.
Iurdana Acasuso Euskararen Etxeko zuzendariak hartuko du saria, Elixabete Etxanobe Bizkaiko Ahaldun Nagusia eta Euskara, Kultura eta Kiroleko diputatu Leixuri Arrizabalaga lagun dituela, Europako Kontseiluaren Estrasburgoko egoitzan egingo den ekitaldi batean.
Antolakuntzak nabarmendu duenez, “Euskararen Etxea museo txiki bat da, hizkuntza bat babesteko erronka erakusten duena. Hona datozenek euskaraz entzun, irakurri eta abestu dezakete. Erakusketa lau hizkuntzatan dago (euskara, gaztelania, ingelesa eta frantsesa), eta horri esker bisitariek aukera dute Europako hizkuntza horiek elkarrekin dituzten antzekotasunak eta eraginak arakatzeko”.
Konstantinos Efstathiou (Zipre, SOC) Museo Sariaren Batzordeko ordezkariaren arabera: “Euskararen Etxea oinarriko ekimen bat da, belaunarteko jarduerak dituena euskararen transmisioa eta erabilera sustatzeko. “Museo txiki handia” da, eta pertsonal iraunkorreko hiru langile baino ez ditu, zeinek jarduera asko eta bazkide-sare bat kudeatzen dituzten”.
1977 ezkero, Europako Kontseiluaren Museo Saria museo bati urtero ematen zaio era aipagarrian laguntzeagatik Europako kultur ondarea ulertzen, giza eskubideen eta demokraziaren errespetua sustatzen, kultur zubiak sortzen, muga sozial eta politikoak gainditzen, egungo problema sozialei buruz bisitariek duten ezagutza eta ulermena areagotzen eta herritartasun demokratikoaren ideiak esploratzen.
Europako urteko museoaren sarien (EMYA) parte da Euskararen Etxeak irabazitakoa. Sariaren arestiko irabazleen artean hauek daude: Białystok-eko Sybir Oroipen Museoa (Polonia, 2024), Kopenhageko Langileen Museoa (Danimarka, 2023) eta Cork-eko Nano Nagle Place (Irlanda, 2022).
Euskal kultura harrobi gosez: hezitzaileak eta irakasleak bidelagun jardunaldia antolatu du Loraldiak maiatzaren 8an, DOK Bilbao Berrikuntza Faktorian, 9:30etik 13:00etara. Irakasle eta hezkuntza arloko profesionalei eta kultur transmisioan lan egiten duten pertsonei zuzendutako ekimena da.
Loraldiak jakinarazi duenez, “Euskal kulturaren transmisioa erronka eta aukera handia da hezkuntza-komunitatearentzat. Hezitzaile eta irakasleek ezinbesteko rola dute belaunaldi berriek euskal kultura ezagutu eta bizi dezaten. Tresna, baliabide eta metodologia berritzaileak partekatuko ditugu Loraldia Eskolaren 3. Topaketan, transmisioa indartzeko eta elkarlanerako espazio berriak sortzeko”.
