Soziolinguistikako Klusterrak Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzarekin burututako ikerlan hau 2021eko Gipuzkoako hizkuntza-aniztasuna azterketaren ondotik dator. Oraingoan, baina, bereziki erreparatu diote Erdialdeko eta Hego Amerikako herrialdeetatik etorritako pertsonei.
Klusterrak jakinarazi duenez, “kolektibo horren presentziak etengabeko hazkundea izan du azken bi hamarkadatan: 2001ean 3.957 pertsonak osatzen zuten, eta 2023rako 45.863 dira, Gipuzkoako biztanleriaren %6,3 eta etorkinen populazio osoaren %52,3 inguru. Datu horiek erakusten dute Gipuzkoako gizartea gero eta anitzagoa dela, eta hizkuntza-politiken ikuspegitik erronka eta aukera berriak planteatzen ditu”.
Ikerketak ikuspegi kualitatiboa izan du ardatz, integrazio soziolinguistikoaren prozesuak eta bizipenak sakontasunez aztertzeko asmoz.
Euskarari buruzko 2024ko bibliografia hautatua bildu dute HABE Liburutegiko gidak 13 alean.
Liburutegiak berak egindako hautaketa-lan baten fruitua da, honakoak aintzat hartuta: “jorratzen ditugun espezializazio eremua eta euskararen didaktikari, euskararen alderdi psikologikoei eta Euskal Herriko egoera soziolinguistikoari egiten diogun jarraipen estua”.
Gidan hauexek jasotzen dira:
Euskararen eta Euskal Herriaren egoera soziolinguistikoa aztertzen dituzten lanen erreferentziak.
Euskararen alderdi didaktiko nahiz psikologikoak aztertzen dituzten lanen erreferentziak.
Euskal Herriko hezkuntza ereduak, hizkuntzei dagokienean, aztertzen dituzten lanen erreferentziak.
Euskara ikasteko materialak.
Guztiak dira 2024an plazaratutako lanak: liburuak, liburuetako artikuluak, aldizkarietako artikuluak.
Euskararen Etxeko ateak irekita izango dira udan ere, gurera etorriko direnei gure zerbitzuak eskaintzeko asmoz, ekainaren 1etik abuztuaren 31ra bitarte.
Albistea Poloniako Białystok hirian jakinarazi dute, bertan egin baita 2025eko edizioa. Euskararen Etxeko zuzendari Iurdana Acasuso Polonian izan da EMYA sarietarako finalista izan baita Euskararen Etxea.
2026ko ekainaren 10etik 14ra, Bilbo izango da Europako museologia eszenaren erdigune. Euskalduna Jauregian egingo dira European Museum of the Year Awards (EMYA) sarien banaketa eta kongresua, European Museum Forum-ek antolatuta.
Bilbok Europako museo-eszenako ekitaldirik prestigiotsuena hartuko du datorren urtean. Hiru eguneko kongresua izango da museoen sektoreko profesionalentzat eta kultur eragileentzat. Ondoren, sari banaketaren gala egingo da, eta hainbat kultura-ekintza osagarri ere antolatuko dira hirian.
Leixuri Arrizabalaga, Euskara, Kultura eta Kirol Saileko foru diputatua, pozik agertu da albistearekin: “Nazioarteko kultur ekitaldi garrantzitsu bat hartuko dugu gure hirian, aukera paregabea da gure museoak ezagutzera emateko, nazioarteko harremanak sendotzeko eta ezagutza trukerako.”
EMYA sariak
1977an Europako Kontseiluak sortuta, European Museum of the Year Awards sariak museoen bikaintasuna eta berrikuntza aitortzen dituzte. Azken bi urteetan ireki edo berritu diren museoei zuzenduta daude, ikus-entzuleen esperientzia, hezkuntza estrategiak eta gizarte-erantzukizun berritzailea nabarmentzen dituzten proiektuak saritzeko helburuarekin.
Euskararen Etxeak Polonian egingo diren EMYA 2025 Europako Museoen Sarien kongresuan eta sari banaketan parte hartuko du
Euskararen Etxea European Museum of the Year Awards (EMYA) 2025 sarietan finalista izateko aukeratu dute, Europako 42 museo berritzaileenen artean kokatzen duen saria.
Hori dela eta, European Museum Forum erakundeak antolatu duen European Museum of the Year Awards (EMYA) sarien kongresu eta sari banaketan parte hartuko du Euskararen Etxeak, Poloniako Białystok hirian, maiatzaren 21etik 25era bitarte. Aurten, Oroimena eta elkartasuna ekintza kolektiborako lelopean egingo dira.
Euskararen Etxeko zuzendari Iurdana Acasuso Atutxak, hain zuzen, bi agerraldi egingo ditu maiatzaren 23an: batetik, 30 minutuko hitzaldia eskainiko du Euskararen Etxeko egitasmoa aurkezteko, Europako Kontseiluaren eskutik jasotako Europako 2025eko Museoan Saria tarteko; eta, bestetik, Ondare bizia: museoak eta komunitateak orainari forma ematen izenburuko mahai-inguruan parte hartuko du, beste museo batzuekin batera: Alvor Lifeboat Interpretation Center, Portimão, Portugal; Open Air Museum Het Hoogeland, Warffum, Herbehereak, eta, azkenik, Collective Memory Point, Vad, Errumania.
Maiatzaren 24an, halaber, EMYA 2025 sari nagusiaren irabazlea iragarriko dute, 22:00etan.
EMYA sariak
Europako Kontseiluak 1977an sortutako Europako Urteko Museoen Sariek (EMYA) Europako museo-sektorearen bikaintasuna eta berrikuntza aitortzen dute. Sari-banaketa ekitaldia maiatzaren 24an izango da, Białystok-en (Polonia), European Museum Forum-en urteroko kongresuan.
Europako museo-eszenaren bikaintasuna saritzea eta museoen aurkezpenean eta kudeaketan berrikuntza sustatzea du helburu. Azken bi urteetan instalazioak modernizatu edo jendearentzat ireki dituzten erakundeei ematen zaie saria, ikus-entzuleak erakartzeagatik, murgiltze-esperientziak eskaintzeagatik eta hezkuntzan eta gizarte-erantzukizunean estrategia berritzaileak garatzeagatik nabarmentzen direnei.
“Euskararen normalizazio eta biziberritze prozesuaren egungo erronketako bat da euskal herritar berriak helburu hori erdiesteko aliatu egitea. Horretarako, ezinbestekoa da hizkuntza harrera egokia gauzatzea. Premia hori sumatuta lanean ari dira hainbat eragile eta instituzio. Nolanahi dela, sortzen ari diren gogoeta eta praktika horiek elkarrekin partekatu eta amankomunean bideratzea premiazkoa da hizkuntza harrera egokira ailegatzeko”.
Hauexek dira jardunaldietan parte hartuko duten hizlari batzuk: Vanessa Bretxa i Riera Kataluniako Generalitateko Katalanaren Ezagutza Eskuratzeko eta Erabilera Sustatzeko zuzendari nagusia, Belen Uranga Arakistain Soziolinguistika Klusterreko ikerlaria eta Bat Soziolinguistika Aldizkariaren koordinatzailea eta SOS Arrazakeria erakundeko kide Mikel Mazkiaran Lopez de Goikoetxea. Ikusi egitarau osoa.
Ekimena udaletako arduradun politikoei, euskara eta migrazio teknikariei, hezkuntza formal eta ez-formaleko hezitzaileei eta gizarte mugimenduetako kideei zuzenduta dago; halere, interesa duen nornahi bertaratu daiteke.
Euskararen Etxea, plazara erakusketa ikusgai dago Deustuko Unibertsitateko Auditorioko Klaustroan, -aurretik, Leioan kokatutako UPV/EHUren Bizkaiko Campusean izan zen-. Euskararen Etxeak eta Bizkaiko Foru Aldundiko Euskara, Kultura eta Kirol Sailak antolatu dute erakusketa, Deustuko Unibertsitatearen laguntzarekin, eta maiatzaren 14tik ekainaren 27ra bitarte izango da bertan.
Maiatzaren 15ean egindako inaugurazio ekitaldian, hauexek parte hartu zuten: Leixuri Arrizabalaga Arruza Kultura, Kirol eta Euskara foru diputatuak, Iurdana Acasuso Atutxa, Euskararen Etxeko zuzendariak, Juan Jose Etxeberria Sagastume Deustuko Unibertsitateko errektoreak, Sara Muniozguren Ortiz Itzulpengintza eta Hizkuntza Laguntzako Zerbitzuen Ataleko zuzendariak eta Xabier Riezu Arregui, Hizkuntza Politikarako errektoreordeak.
Erakusketa Bilboko Euskararen Etxean kokatutako Euskararen Interpretazio Zentro berriaren lagin bat da, zentroko edukietatik abiatuta ondu baita.
Zentro berria 2023ko otsailean inauguratu zen, eta Kirmen Uribe idazleak, 2009ko Literatura Sari Nazionala jaso zuenak, eta Patxi Baztarrika soziolinguistak osatutako talde zientifikoaren lanaren emaitza da, baita hirurogei erakunde eta partikular baino gehiagoren parte-hartzearen emaitza ere, elkarlaneko proiektua baita Euskararen Interpretazio Zentro berritua.
Euskararen Etxeko lantaldeak, halaber, dinamizazio saio bat egingo du ostiralean, maiatzaren 16an, Unibertsitateko Auditorioko Klaustroan bertan, bertaratuak erakusketan murgil daitezen, 10:30etik 12:00etara.
“EUSKARAREN ETXEA, PLAZARA” ERAKUSKETA
Euskararen Etxea, plazara erakusketaren bidez, Euskararen Etxeak bere hormak gainditu eta Interpretazio Zentro berriaren edukien lagin txiki bat aurkeztu nahi du, eta herritarrak bere egoitzara hurbiltzera gonbidatu nahi ditu, bisita esperientzial eta ludiko batetik abiatuta, bisitariak euskararen izaera poliedrikoan murgildu daitezen.
Euskararen Etxea, plazara erakusketaren helburua da euskara, antzinako hizkuntza izateaz gain, gaztea, zirraragarria eta eraikitzen ari den hizkuntza dela ezagutaraztea, eta baita munduko hizkuntza-aniztasunaren parte dela ere nabarmentzea.
Horretarako, erakusketak askotariko edukiak biltzen ditu, besteak beste, euskararen egunez eguneko egoeraz ohartarazten duten datuak, euskararen historia josi duten pertsonaia eta gertaerak, euskararen etorkizunerako erronkak edo euskal kulturaren aberastasuna eta kalitatea islatzen duten edukiak.
Horrekin batera, erakusketak egingo duen bidean tokian tokiko ezaugarri eta datuak ere erakutsiko ditu, udalerri edo erakundeekin lankidetzak gauzatuko baitira, beren ezaugarri eta ñabardunak erakusteko asmoz. Hala, Deustuko Unibertsitateak emandako euskarari buruzko hainbat datu jaso ditu erakusketak, eta bertan dagoen tartean, hezkuntza-komunitateak euskara nola bizi duen erakutsiko du, Euskararen bidea Deustuko Unibertsitatean 1965-2025: 11 mugarri erakusketaren bitartez.
Horretaz gainera, bisitariek haien testigantzak ere utzi ahalko dituzte bisitariek euskararekin duten harremana aztertzea xede duen harien jolas baten bitartez, bai eta galdera irekien bidez.
Azkenik, erakusketak lekua egin dio Gaitu adimen artifizialari euskara irakasteko proiektuari. Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak eta Euskararen Erakunde Publikoak bultzatutako egitasmoa da, 2023an sortua, Common Voice proiektuaren parte gisa.
Aste Santuan, Euskararen Interpretazio Zentrora (EIZ) hurbilduko diren bisitariek bisita gidatuak eskatzeko aukera izango dute, hala euskaraz nola gaztelaniaz; izan ere, oporraldian zentroko bisita gidatuen eskaintza handitu egingo da.
